Goed slapen, goed ontwaken!
Als je denkt dat je lichaam ’s nachts op stand-by staat, heb je het mis. Slapen is een heel complex proces. Er gebeurt veel tijdens de slaap, en een goede nachtrust is belangrijk voor een gezond lichaam.
Het duurt gemiddeld 14 minuten voor je in slaap bent gevallen, daarna begint het slapen. Tijdens het slapen doorloop je 5 slaapfases, die samen een cyclus vormen. De slaapcyclus duurt ongeveer 90 tot 100 minuten en je doorloopt deze cyclus ongeveer 4 à 5 keer per nacht. Dit zijn de fases die samen de slaapcyclus vormen:
1. Inslapen
2. Lichte slaap
3 en 4. Diepe slaap
5. REM slaap
Herken jij dit: het gevoel van vallen? Heb je spiertrekkingen in je slaap? Dit gebeurt wanneer je spieren ontspannen terwijl je hersens nog actief zijn.
Fase 1: Inslapen
Zoals je hierboven hebt kunnen lezen duurt het gemiddeld 14 minuten voordat je in slaap valt, dan bekijk je fase 1: inslapen. Tijdens fase 1 zijn je ogen gesloten, je bent tenslotte al aan het slapen, toch is het nog makkelijk om je wakker te maken. Stoorzenders in de slaapkamer, of daarbuiten, hebben in fase 1 veel invloed, die zorgen er nu nog makkelijk voor dat je weer wakker wordt. Fase 1 duurt ongeveer 10 minuten.
Sporten voor het slapen: het is niet voor iedereen weggelegd. Sporten activeert je lichaam en verhoogd de lichaamstemperatuur, hartslag, ademhaling en hersenactiviteit, dit zorgt er voor dat je langer nodig hebt om tot rust te komen en daardoor duurt het langer voordat je in slaap valt.
Fase 2: Lichte Slaap
Tijdens de lichte slaap is het lichaam zich het kaar maken voor de volgende fases, de diepe slaap. De lichaamstemperatuur daalt naar ongeveer 36ºC. Een lagere lichaamstemperatuur zorgt ervoor dat je alertheid en reactievermogen afneemt, daardoor wordt je slaap minder snel verstoord en kan je makkelijker doorslapen. Deze fase duurt ongeveer 10 tot 25 minuten.
16ºC tot 18ºC: dit is de ideale kamertemperatuur om in te slapen.
Fase 3 en 4: Diepe Slaap
De fases 3 & 4 staan bekend als de diepe slaap, en zijn gekenmerkt door lage hersenactiviteit. Tijdens de diep slaap worden groeihormonen geproduceerd: cellen herstellen, het lichaam heelt, spieren en botten groeien en het immuunsysteem wordt sterker. Het is tijdens de diepslaap moeilijk om wakker te worden door stoorzenders in de slaapkamer, word je wakker in fase 4, dan kan het zo zijn dat je enkele minuten een gedesoriënteerd gevoel hebt. Fase 3 & 4 duren meestal ongeveer 20 tot 40 minuten.
Wist je dat: fase 3 vaak de fase tijdens welke mensen nachtmerries hebben, praten in hun slaap, slaapwandelen of in bed plassen, dit gebeurt voornamelijk tijdens de overgang tussen non-REM en REM slaap.
Fase 5: REM Slaap
Fase 5 duurt de eerste keer in de nacht ongeveer 10 minuten maar de REM slaap duurt gedurende de nacht steeds langer en kan tot wel bijna een uur aanhouden. REM staat voor 'Rapid Eye Movement' oftewel: je ogen bewegen snel achter gesloten oogleden. Tijdens de REM slaap ervaar je heldere en levendige dromen, er wordt gedacht dat je ogen meebewegen met de droom. Je hersens krijgen in fase 5 veel energie toegevoerd, de hersens zijn zeer actief en komt overeen met de staat van onze hersenen als we wakker zijn, dit is de oorzaak voor de levendige dromen. In fase 5 worden de ervaringen en emoties die je overdag hebt meegemaakt verwerkt. Ook wordt de kennis uit je korte termijn geheugen van die dag, verplaatst naar je lange termijngeheugen. Vlak voor het slapen nog even de geleerde stof doornemen voor je tentamen van morgen is dan ook slim, want dan staat het nog vers in je korte termijn geheugen. Zo maak je optimaal gebruik van de capaciteit van je hersens, om je korte termijn kennis op te slaan in je lange termijn geheugen.
Wist je dat: aanhoudend slaaptekort is slecht voor je gezondheid. Het verzwakt je immuunsysteem en verslechtert je concentratie.