Archeologiehuis toont bijzonder vervloekingstablet
In het Archeologiehuis Zuid-Holland, het archeologiemuseum van de provincie Zuid-Holland en Archeon, wordt op 17 maart een tentoonstelling geopend over Romeins Bodegraven. Hierin zal een bijzonder loden vervloekingstablet getoond worden, waarop de namen van maar liefst 21 soldaten vermeld staan. De tentoonstelling is de derde in een serie van vier en is te bekijken van 18 maart tot en met 3 juli 2016.
De Limes
Aan het begin van onze jaartelling viel het zuidelijke deel van Nederland onder Romeinse heerschappij. Na mislukte pogingen om ook Noord-Nederland en de rest van Duitsland te onderwerpen, kozen de Romeinen voor de Oude Rijn als noordelijke grens van hun rijk. Op de zuidoever van die rivier ontstond een uitgebreid systeem van forten en wachttorens. Dit werd gedurende drie eeuwen bevolkt door Romeinse soldaten, die zich van Katwijk aan Zee tot Millingen aan de Rijn en verder inzetten om invallen van het ‘barbaarse’ volk ten noorden van de Rijn af te slaan. We noemen deze militaire zone de ‘Limes’ (spreek uit: lie-mes), naar het Latijnse woord voor grens. De Limes is tegenwoordig het grootste archeologische monument van Europa.
De Limes in Bodegraven
In deze tentoonstelling bezoeken we Bodegraven. Hoewel er op een overgeleverde Romeinse wegenkaart geen aanwijzingen voor te vinden zijn, laten de bodemvondsten zien dat er ook hier een fort gestaan moet hebben. Het poortgebouw dat in de afgelopen decennia door leden van de AWN-afdeling Rijnstreek en de Historische Kring Bodegraven is opgegraven, is door de grote hoeveelheid houtresten vrijwel uniek in zijn soort. Over de vorm van het fort waar deze poort naartoe leidde, wordt nog druk gediscussieerd. In deze tentoonstelling worden de verschillende theorieën belicht, zodat u wellicht zelf een oordeel kunt vormen.
Naast de kampementresten kent Bodegraven nog drie spectaculaire losse vondsten: de ruiterhelm die zich in de collectie van het Rijksmuseum van Oudheden te Leiden bevindt, een vervloekingstablet en een stuurriem. Het vloektablet kwam in 2000 aan het licht en werd aangekocht door Museum Het Valkhof in Nijmegen. Dankzij een bruikleen van datzelfde museum zal het nu in deze tentoonstelling te zien zijn. Hoewel dit soort platen in het Romeinse Rijk vaker voorkomen, was dit de eerste ontdekking in Nederland. Een vervloekingstablet, ofwel een tabula defixionis, bevatte verwensingen of bezweringen, die bedoeld waren om iemand te laten treffen door bovennatuurlijke krachten. De stuurriem is gebruikt op een platbodem en zal in deze tentoonstelling voor het eerst aan het publiek worden getoond.
Vier tentoonstellingen
De tentoonstelling is de derde in een serie van vier die in het kader van de Erfgoedlijn Limes door de provincie Zuid-Holland mogelijk wordt gemaakt. Eerder waren tentoonstellingen over Alphen aan den Rijn en Voorburg te zien. Later dit jaar zullen de Limes-vondsten uit Zwammerdam nog aan bod komen, met speciale aandacht voor scheepvaart.
