Van Eldonk: 'Gezelligheid hoort bij de Lage Zijde'
Jos van Eldonk werd in 2011 aangesteld als coördinerend architect voor de herontwikkeling van stadshart Lage Zijde. De in Amsterdam gevestigde architect was de opvolger van Gunnar Daan, die zich vooral bekommerd had om de Hoge Zijde. Van Eldonk koos rigoureus voor een andere doelstelling.
"De Lage Zijde is historisch gezien toch meer het oude deel van Alphen aan den Rijn. Als je daar grote ingrepen moet doen, moeten die meer passen bij de sfeer. Gezelligheid hoort bij de Lage Zijde." Van Eldonk, partner bij Common Affairs, is niet onbekend met zijn rol als coördinerend architect. Ook Veenendaal, Harderwijk, Amsterdam-Noord en Nijmegen komen op zijn palmares voor. "Ik heb vaker zo'n rol bij centrumontwikkelingen. Het hart van de samenleving, waar iedereen iets over vindt, maar ook van iedereen is. De centrale stadspleinen zijn altijd van iedereen. Voor mij is de uitdaging om daar extra sfeer aan toe te voegen, door te componeren met stedenbouw en architectuur."
Dat de beleidsmakers van Alphen aan den Rijn bij hem uitkwamen, is niet heel erg vreemd. De wereld van mensen die binnenstedelijke plannen maken is niet zo groot in Nederland. Daarnaast liet Van Eldonk de selectieraad weten dat hij de rol van Daan best wilde overnemen, maar dat hij het dan wel anders ging doen. "Op dat moment leefde ook maatschappelijk het idee dat de Lage Zijde het sfeervolle gevoel van het oude Alphen aan den Rijn moest vasthouden. Het moest geen groot, open en leeg gebied worden, maar juist sfeervol, gezelligheid
en knusheid uitstralen."
Intiem
Als coördinerend architect maakte Daan van de Hoge Zijde het moderne Alphen aan den Rijn. Dat deel is strakker en zakelijker. Daan maakte oorspronkelijk ook de plannen voor de Lage Zijde. "Dat plan was veel harder", herinnert Van Eldonk zich. "Er was gekozen voor grote, abstracte gebouwen. Ik heb ervoor gepleit om er een meer intiem stedenbouwkundig plan van te maken, daar architecten op te selecteren en het met hen verder uit te werken."
In eerste instantie koos Van Eldonk ervoor om meer winkels toe te voegen aan het gebied, maar dat bleek niet haalbaar. In de crisis is het project stilgevallen. Met het aantreden van het nieuwe college heeft het doorpakken op de Lage Zijde en vooral het realiseren hoge prioriteit gekregen. "Daardoor is het ook gelukt om in de afgelopen collegeperiode veel gebouwen aan de Lage Zijde te realiseren, maar ook goed inzicht te hebben in alle ontwikkelingen die er nog aankomen. Daarmee doe je een hele grote ingreep in dit deel van het centrum."
Ontwerpteam
Alle plannen worden zoveel mogelijk besproken in het ontwerpteam. Daarin zit natuurlijk de projectleider, maar ook veel mensen uit het ambtelijk apparaat. "De plannen moeten niet alleen in het financiële plaatje passen, maar ook in het stedenbouwkundig verhaal. Ik heb wel een grote stem om die projecten te begeleiden. Ik vind het ook goed om die plannen stevig te verankeren in de organisatie. Het is ook mijn taak om te zorgen dat alle blokken samen een eenheid vormen."
In en om het Nutsgebouw en het Thorbeckeplein is al heel goed te zien wat het idee is en wat de sfeer is die het ontwerpteam voorstaat. Er is relatief veel horeca naar dit deel van het gebied gegaan, maar niet zoveel winkels. "Er is weinig groei in de winkelmarkt. Dat was nog wel de gedachte voor 2011. We vonden dat het een sfeervol stukje van het centrum moest worden. Met alleen wonen lukt dat niet, daarom is het juist leuk dat er veel horeca bij is gekomen. Ook het haventje aan de Kromme Aar ligt op een mooie plek. Daardoor heeft het een heel andere sfeer dan aan de andere kant van de Rijn."
Sfeervol plein
Het Thorbeckeplein, dat kleiner is geworden, moet nog helemaal heringericht worden. Het wordt een plein met veel groen, bankjes, maar ook ruimte om de markt een plek te geven. "Het wordt een sfeervol plein, waar je kunt gaan zitten en genieten van de zon. Het is minder een plein waar je heel veel activiteiten gaat organiseren."
Aan het blok van de Triangel wordt nu gewerkt. De bibliotheek is in voorbereiding. De aanbesteding daarvan loopt inmiddels. Van Eldonk verwacht dat begin 2018 de bouw hiervan gaat beginnen. Als alles gerealiseerd is, zou de Aarhof min of meer een dissonant zijn. Van Eldonk juicht het toe dat er nu ook plannen worden gemaakt om dat geheel een aantrekkelijkere uitstraling te geven.
Uitnodigende voorzieningen
De oude Vestbrug wordt straks vervangen door een nieuwe brug. "Dan krijg je drie bruggen over de Kromme Aar die familie van elkaar zijn. Afgelopen zomer zag je al de eerste aarzelende sloepjes die van de Rijn naar de Kromme Aar gingen. De Lage Zijde is dan niet meer een plek waar je al varend op de Oude Rijn langs komt, maar waar je graag even aanlegt om gebruik te maken van de uitnodigende voorzieningen in het stadshart."
Dit artikel is ook verschenen in het Alphens.nl magazine. Wil je het volledige magazine lezen? Bekijk 'm dan hier online of haal een exemplaar af bij Alphens.nl, Raadhuisstrat 211 in Alphen aan den Rijn.
