Koopzondag: NEE
Waar Edwin ten Brink zijn klanten al beloofde voortaan elke zondagmiddag open te zijn, zal hij bijster teleurgesteld zijn na de bespreking van het B&W voorstel in de gemeenteraad. Want die raad is, in meerderheid, helemaal niet geporteerd voor het idee dat de winkeliers voortaan zelf zouden mogen bepalen of ze hun winkels op zondag zouden openen. Wellicht een kleine vergroting van het aantal 'koopzondagen', maar zeker niet elke week. Een bittere pil voor veel Alphenaren, en zeker voor de Vereniging Ondernemingen Alphen aan den Rijn (VOA) die al jaren vrijheid van handelen voor hun leden voorstaat. De situatie blijkt helemaal niet veranderd vergeleken met acht jaar geleden toen een enthousiaste wethouder Robert Blom ook al onverwacht een bloedneus opliep met zijn toch bescheiden voorstel voor 18 koopzondagen. De huidige wethouder Van As legde de beslissing volledig in handen van onze gekozenen, maar die blijken met een dergelijke vrijheid opnieuw geen raad te weten. De koopzondagen blijven daarmee een probleem voor de politiek, en het zo bevochten punt van vrijheid voor de winkeliers heeft voor deze raadsperiode afgedaan.
Koopzondag en (Christelijke) Religie
Bij een peiling, deels vanuit de raad opgezet, deels vanuit het vaste panel, bleek eigenlijk al dat deze vooronderstelde relatie geen rol speelde. Tenslotte kun je van misschien slechts 20% van de hele Alphense bevolking stellen dat ze zich principieel tegen die koopzondag uitspreken, en bij dit 'onderzoek' bleek dat nauwelijks de helft van de Alphenaren wekelijks op zondag zou willen winkelen. Een grote minderheid is tegen, of kan het niet schelen. Mijn ervaring met dit soort onderzoeken zegt me dat hoogstens een kwart dat ook elke zondag gaat doen. En natuurlijk niet met heel mooi, of juist heel slecht weer. Want deze Alphenaren willen graag in de gelegenheid zijn om, op elk moment dat het hen uitkomt, te KUNNEN winkelen. Ze spreken helemaal niet uit dat ze dat dan ook elke zondag DOEN! Blijkbaar hebben de politici dat ook begrepen, en hebben ze juist daarom, opnieuw, een heel voorzichtige houding aangenomen.
In ieder geval is duidelijk dat, vanuit de resultaten van dat onderzoek, christelijke principes niet de reden kunnen zijn dat het VOA feestje niet door zal gaan.
Koopzondag en Commercie
Om vooral bedrijfskundige redenen, waarover ik al eerder schreef, heeft het voor de grote meerderheid aan winkeliers buiten het Alphense Stadshart helemaal geen zin de winkel op zondag open te doen. Wat ze er op zondag aan klanten bij krijgen, zijn ze op zaterdag weer kwijt. Waar ze, met één koopzondag per maand, de winkel wel kunnen mannen met wat hulpkrachten, kun je dat niet elke week zo regelen. Dát betekent dat winkelpersoneel regelmatig roulerend ook op zondag aan de bak moet, zoals dat in bijvoorbeeld de horeca al heel gewoon is. Dat is niet alleen duurder, natuurlijk pikt niemand het als, tegen het hetzelfde loon, de één wel op zondag moet werken en de ander (vanwege principes) niet. Je kunt dat wel ontkennen, of naar de toekomst schuiven, maar dat uiteindelijk IEDEREEN in de retail op zondag moet werken, is een feit.
Het is daarom maar de vraag of in een stadje als Alphen aan den Rijn de voordelen, in de vorm van extra inkomsten, wel tegen de nadelen, qua geld én organisatie, opwegen. Ik vrees dat dit bij veruit de meeste winkeliers negatief uitvalt.
Stadshartperikelen
Natuurlijk lossen extra koopzondagen de huidige problemen in ons Stadshart niet op. Want waarom zouden de mensen die op zaterdag elders gaan winkelen, opeens wel op zondag dat Alphense Stadshart gaan bezoeken. Als ze het op zaterdag al niet aantrekkelijk vinden, dan zal dat immers op zondag (omdat dan toch veel winkels dicht zullen blijven) zeker niet het geval zijn. Tenzij je, zoals ik dat al jaren geleden beschreef, als Stadshartondernemers gezamenlijk besluit de 'zondagsrust' gezamenlijk opnieuw uit te vinden. Helaas lijkt niemand verder te denken dan het openen van winkeldeuren. Nu kan VOA vice-voorzitter Edwin ten Brink wel stellen dat "Veel omzet verdwijnt naar omliggende steden", maar waarom dat probleem (dat is op alle dagen zo) opeens over is met een wekelijkse 'koopzondag' is mij volstrekt onduidelijk. Tenslotte zijn we omringd door grote steden die zo hun eigen aantrekkingskracht hebben op consumenten, en verdwijnt er steeds meer 'traditionele omzet' naar gespecialiseerde beleveniswinkels buiten dat Stadshart. Van Tuincentra tot IKEA's en andere grootschalige winkelcentra, zoals de Goudse Poort of Alexandrium.
Die omzet komt echt nooit terug.
Koopzondag en Supermarkt
Natuurlijk gaan, in wát voor type winkelcentrum ook, vrijwel alle supermarkten open. Dát maakt de actie van Ten Brink Foodretail wel duidelijk. Want het moeten accepteren dat slechts een paar supermarkten op zondagmiddag 'avondverkoop' houden, is beslist een tantaluskwelling voor andere supermarkteigenaars. Die hebben toch al de neiging om alles wat 'de buren' aanbieden, snel op te nemen. Alleen, gaan consumenten nu opeens veel meer eten kopen omdat het op elk moment te koop is? Misschien is het wel net andersom, en kiest men gewoon, elke dag opnieuw, om zelf eten te kopen, óf ergens anders te gaan eten. Zoals dat in de US al heel gewoon is. In ieder geval zal een aantal mensen besluiten voortaan hun zaterdagse boodschappen maar op zondag te gaan doen. Maar dat gaat niet voor meer omzet zorgen, wel voor (aanzienlijk) meer kosten.
En, laten we wel zijn, ook op zondag zul je voor Digros naar Leiderdorp of Ter Aar moeten, en voor JUMBO naar Nieuwkoop of Hazerswoude. En ook voor andere ketens met een ander soort assortiment, zoals Plus of Ekoplaza, zullen we nog steeds naar elders moeten gaan. Kortom, ook in supermarktland spelen een aantal problemen die met die wekelijkse koopzondag hoogstens nog zichtbaarder worden.
Gelukkig hebben we in Alphen aan den Rijn nog wel wat anders te doen dan op zondag winkels aflopen die de rest van de week ook gewoon open zijn. Voor de kerkganger is het natuurlijk elke zondag koopzondag, anderen zijn al jaren actief in 'rondjes meer' of andere takken van sport of cultuur, en met een abonnement op Avifauna of het Archeon ben je letterlijk 'uit in eigen land'. En voor velen is de eigen achtertuin, balcon of bootje natuurlijk een prima plaats om de zondag door te komen.
