Zwarte Gaten (1)
Een jaar of twintig geleden werd onze stadje geteisterd door een aantal lieden die gewoon te vaak in Amsterdam borrelden. En alcoholische dromen droomden van hun eigen 'Amsterdam' aan de Rijn! Zo ontstonden, zonder gestructureerd nagedacht te hebben over de ontwikkeling van merkwaarde voor de Stad (Citymarketing) niet alleen de megalomane plannen rond Rijnplein (mét Bijenkorf natuurlijk!) en het Thorbeckeplein.
En natuurlijk waren die plannen niet compleet zonder een eigentijds theater. De heren kregen het zelfs voor elkaar om de bouw van dat Theater Castellum gefinancierd te krijgen. Helaas wilde (anders was je 'negatief') niemand nadenken over de mogelijkheid dat de optimistische exploitatie overzichten eens géén werkelijkheid zouden worden. Helaas, ook omdat de geplande horeca nooit echt van de grond is gekomen, ontwikkelde Castellum zich tot een financieel zwart gat voor onze gemeente. Hoewel afgesproken was in enkele jaren de startsubsidie af te bouwen, moest er in de praktijk, direct én indirect, steeds meer geld bij. Tja, maar nét zoals dat met ijsbaan 'The Dutch Oval', 'Wiebel Biebel', Thorbeckeplein en Rijnhaven het geval was, Alphen kón niet zonder, vond de politieke en zakelijke elite.
Nieuws?
Nauwelijks, lijkt me! Waarom zou ik anders vijf jaar geleden, in december 2011, twee blogs op deze site geschreven hebben met alarmerende titels als "Castellum rijp voor de Sloop?" en 'Castellum onder Curatele!". Blijkbaar kan alleen een interim directeur, iemand die weet dat hij gaat vertrekken, het zich permitteren aan te geven dat Castellum, zakelijk bekeken, allang failliet had moeten zijn. En natuurlijk heeft het snelle vertrek van directeur Tineke Maas NIETS te maken met dit probleem. Natuurlijk niet!
Maar, curatele of niet, ons theater zakte stukje bij beetje weg in het zwarte gat dat onze positivisten zelf groeven. Hoewel er altijd juichend wordt gesproken over de belangstelling bij geheide publiekstrekkers, is de praktijk dat de Alphenaren, en dat kon je zien aankomen, al tien jaar weinig van deze culturele instelling gebruik maken. Je mag je afvragen wat er was gebeurd als daar geen bioscoopvoorstellingen werden gegeven.
Het gat wordt alleen maar dieper!
Wethouder Van Velzen, die het allemaal ook niet meer ziet zitten, realiseert zich wel dat een eventueel faillissement van Castellum ongecontroleerd hard op de gemeentelijke begroting terecht gaat komen. En dát kan Bruin, zo vlak na het Thorbecke debacle en de SWA affaire, niet trekken. Maar wat kun je nou anders doen met dat gebouw dan het als theater exploiteren? Afbreken? Misschien zakelijk gesproken het beste, maar politiek natuurlijk niet haalbaar, dat zou een hagelbui aan verloren ego's opleveren. Dus gaat Van Velzen een curieus spoor volgen, en oppert een (ondergrondse) combinatie van Openbare Bibliotheek en Castellum. Bedrijfskundig slaat dat nérgens op, ook al omdat het theater helemaal niet over algemene ruimten beschikt die gedeeld kunnen worden, en is het dicht wanneer de bibliotheek open is. Daarbij is diep bouwen in Alphen aan den Rijn altijd een linke zaak, zoals we met de lekkages in de parkeerkelder gezien hebben. Trouwens, je kunt wel ondergronds bouwen, maar de arbeidsinspectie zal erop staan dat er gewoon daglicht naar binnen gaat komen. En dat betekent het einde van dat Rijnplein als 'evenementenplein'! Zo vult de wethouder gaten door ze elders nog dieper te graven.
En dan hebben we het nog niet eens over het op deze manier langdurig financieren van een bibliotheekorganisatie die, in het zicht van technologische ontwikkelingen, er in de huidige vorm over een jaar of tien niet eens meer zal zijn.
Nee, het is wel een typisch politieke oplossing, maar één die Alphen aan den Rijn bankroet gaat maken. En wie gaat er nou investeren in een artikel 12 gemeente? Zo raakt Van Velzen’s ‘oplossing’ de toekomst van ons Stadshart als geheel, en daarmee van de hele stad.
De 'Bieb'
Voor de bibliotheek, die in verband met woningbouw de barakken aan het Aarplein moet verlaten, zal een moderne, duurzame oplossing gevonden moeten worden, zoals ik al in 'De Mediashop' (http://www.koornconsult.com) heb beschreven. Maar zolang die er nog niet is, kan 'De Bieb' inderdaad tijdelijk in het V&D pand worden geplaatst. In tegenstelling tot wat het persbericht aangeeft, is daarvoor helemaal geen onderzoek nodig. Die vestiging is één grote, lege vierkante ruimte midden in het centrum mét beveiliging, verlichting en verwarming waar alle huidige meubilair zo kan worden geplaatst. In een paar weken is dat gepiept! Maar op die eenvoudige, spotgoedkope, maar tijdelijke, oplossing zit de bibliotheekclub, mét de wethouder en zijn projectgroep, helemaal niet te wachten. Want in hun nieuwe 'zwarte gat' onder het Rijnplein zou die bibliotheek tientallen jaren financieel 'veilig' zijn. Net als nu al bij Castellum het geval is zouden er immers té veel gemeentelijke miljoenen geïnvesteerd zijn om de eerste twintig jaar sluiting van 'De Bieb' zelfs maar te overwegen.
Dát laatste is ook in het belang van het Theater. Niemand kan zich immers permitteren die twee, bouwkundig in elkaar vervlochten, culturele antiquiteiten ooit op te blazen?
Complottheorie?
Welnee, gewoon een overlevingsstrategie uit het boekje!
Castellum
Nu het iedereen duidelijk moet zijn dat alle culturele dromen rond het theater als cultureel middelpunt van de stad commercieel in scherven zijn gevallen, lijkt het me zaak te redden wat er te redden valt.
Te beginnen door de programmering fors te saneren. Geen 'culture for the few' meer, maar volledig gericht op de combinatie van publiekstrekkers in theater en bioscoop met lokale acties. Kortom, theater Castellum gaat alleen open als dat bij voorbaat, met of zonder sponsors, een positieve bijdrage oplevert. Veel minder vast personeel, meer ZZP-ers en vrijwilligers. Voor échte cultuur (!) kunnen Alphenaren, konden dat ook al, immers overal in de omgeving terecht.
Ook dán zal de gemeente behoorlijk moeten afschrijven, maar levert de exploitatie tenminste een positief resultaat op! En vormt dat theater aan het Rijnplein wel een doorlopende kostenpost, maar geen zichzelf verdiepend zwart gat meer.
Tja, en over al die andere 'onmogelijke' en zelfs nutteloze projecten in onze gemeente, daar schrijf ik wel een nieuw blog over: Zwarte Gaten (2)
