Oude bomen
Ieder jaar sneuvelen er bomen. De kap van een oude boom maakt altijd heel wat los. Het kost zo'n boom jaren om tot volle omvang te groeien. Als je er in de buurt bent opgegroeid, dan is het of de ene boom er altijd al is geweest. Wij noemen een stad zelfs groen, al is er weinig meer dan beton en asfalt, zolang de aanblik van de pleinen en de straten door grote, oude of op z'n minst volwassen bomen wordt gedomineerd.
Bomen kúnnen heel oud worden. Tenminste als je ze met respect behandelt. Geen sleuven onder de boomkroon graven, boven de wortels niet rondom asfalteren en als er zware takken zijn afgebroken of moeten worden afgezaagd, dan moet de wond met chirurgische precisie worden afgewerkt. Dat klinkt overdreven, maar volgroeide bomen zijn een kostbaar bezit. Hoe ouder ze zijn, hoe meer we ze waarderen.
Tegenover het Paleis Noordeinde in Den Haag staat een monumentale paardenkastanje van meer dan 120 jaar oud. Vlakbij de poffertjeskraam op het Malieveld staat nog zo'n joekel van een kastanje. Deze oude boom is in 1997, 180.000 kilo zwaar, met kluit en al verplaatst! Die stunt werd in 2004 in het Guinnessbook of records bijgeschreven. Zeg dus niet: "Oude bomen moet je niet verplanten." Oude bomen moet je, net als oude mensen gewoon met respect behandelen. Je moet voor ze zorgen. Ze zijn in feite onvervangbaar, en voor je het weet ben je ze kwijt.
De gemeente Alphen aan den Rijn heeft ook een paar kastanjes met de status van monument. Eentje in Park Rijnstroom is de 100 jaar gepasseerd. Aan de Ziende in Zwammerdam staat er op een boerenerf een kastanje van ruim 125 jaar oud. De oudste staat in Koudekerk aan den Rijn. Deze kastanje is meer dan 150 jaar oud. Spijtig genoeg is dat niet voor alle kastanjes weggelegd. In Boskoop sneuvelde er drie jaar geleden nog een oude kastanje aan de Zijde, die ondanks de status van monument werd kortgezaagd. Dat bracht het aantal monumentale bomen in onze gemeente op acht stuks. Maar we hebben nog meer oude bomen met een beschermde status. Er is in februari een nieuwe lijst vastgesteld: 78 pagina's lang, 3.588 stuks particuliere en gemeente beschermwaardige bomen. Nu nog het beschermen. Want voor een effectieve bescherming is alleen een status niet genoeg.
Met de herinrichting van de Prins Bernhardlaan, in het centrum van Alphen, kiest de gemeente voor de kap van 58 bomen, waarvan 13 oude kastanjes met de status beschermwaardige boom. De kastanjes hebben de kastanjeziekte. Dat hebben ze al jaren, maar hun conditie gaat achteruit. Men vreest dat de bomen het na de herinrichting niet lang zullen volhouden. Wij hebben ons afgevraagd of deze bomen bij de werkzaamheden niet kunnen worden gespaard. Efficient of niet, zijn deze beschermwaardige bomen dat niet waard? Het ziet er naar uit dat deze bomen hun langste tijd hebben gehad.
Laten we wat rest aan oude bomen blijven koesteren, zodat we op onze oude dag de lijst met monumentale bomen hebben zien groeien...
Pauline Hoogeveen-Dries
Lid GroenLinks
