De ene plaat is de andere niet...
Ik herkende haar direct toen ik langs de wachtkamer liep. Het was nog geen jaar geleden dat zij met haar man op kantoor was. Ze was inmiddels 76 jaar, geen schim van de vrouw die ik kende. Nu zat ze hier zonder haar man en vergezeld van haar twee kinderen. De radeloosheid straalde van haar af. Het was heel snel gegaan, na de diagnose kanker hadden ze nog zoveel mogelijk dingen geregeld waaronder het opstellen van een testament.
Tijdens het informatieve gesprek had ze flarden van het besprokene wel meegekregen maar of het allemaal was binnengekomen was maar de vraag. Ze had wel iets anders aan haar hoofd dacht ze. Ja, ze hadden een testament gemaakt waarbij gesproken was over het goed verzorgd achterlaten van de langstlevende terwijl er ook gesproken was over zoiets als erfbelasting, lekker boeien...
In grote lijnen snapte ze het destijds wel maar toen eenmaal het concept van het testament op de mat viel en zij en haar man het doorlazen was ze al snel de kluts kwijtgeraakt. Niet te lezen. Termen als afwikkelingsbewindvoerder, quasi wettelijke verdeling, afvullegaat en ventieltechniek hadden haar doen duizelen. Uitsluitend de meegezonden toelichting gaf enig houvast.
Het enige wat was blijven hangen was de opmerking van mij, dat ze na het overlijden zich het beste kon melden voor de afwikkeling.
Na het overlijden waren verschillende maanden verstreken, toen er een brief van de Belastingdienst was binnen gekomen met het dringende verzoek om een aangifte erfbelasting in te dienen. De schoonzoon was niet alleen handig met de computer maar vulde ieder jaar zijn eigen belastingaangifte in. Appeltje eitje had hij gezegd. Niet gehinderd door een gebrek aan kennis en waarschijnlijk met een plaat voor zijn kop zou hij zelf wel even de aangifte indienen. Lekker goedkoop toch? Hoe simpel kan het zijn. In grote lijnen hoefde hij alleen maar wat financiële gegevens te verzamelen en in te vullen. Hij moest opgeven: de woz waarde van het huis, de restant hypotheek, de banksaldi en de waarde van de inboedel en auto en het langstlevende pensioen.
Als een kind de was kon doen dan zou dat toch ook voor een schoonkind gelden?
De woz waarde van het huis was €600.000,- , de hypotheek was al afgelost voor het overlijden terwijl op de bank nog €300.000,- aanwezig was. De inboedel had de schoonzoon geschat op €60.000,- zijnde het bedrag waarvoor het verzekerd was. Hij wist dat zijn schoonouders ooit huwelijkse voorwaarden hadden gemaakt.
Die had hij destijds, nota bene op aandringen van zijn schoonouders, ook gemaakt. Bij het doen van de aangifte had hij gezien dat zowel het huis als de spaarrekening op naam van zijn schoonpa waren gezet. Uitsluitend de inboedel was gemeenschappelijk. Het bijgeleverde rekenprogramma gaf aan dat de nalatenschap van schoonpa dus bedroeg €930.000,00, namelijk huis, spaargeld en de helft van de inboedel.
Zonder acht te slaan op het testament had hij ingevuld dat moeder en de kinderen ieder 1/3 deel zouden erven. Ja, hij zou gelijk hebben als er in het testament niet iets anders was opgenomen. Maar ja, dat was niet te lezen en de belastingdienst had zelf om een kopie gevraagd dus het zou wel goed zijn en zo niet, goed komen.
Datzelfde rekenprogramma gaf aan dat er per kind aan erfbelasting verschuldigd zou zijn van €37.000,- dus in totaal maar liefst € 74.000,-. Zo luidde ook de aanslag.
Moeder had een hartverzakking gehad. Ze was, om zomaar te zeggen, volledig uit haar plaat gegaan. Hoe kon dat nou? Ik had destijds op de achterkant van de spreekwoordelijke sigarendoos toch iets heel anders berekend? Ze hadden het toch, of liever gezegd ik had het toch geregeld en nou dit!?
En inderdaad, hadden we het ook goed geregeld. Na het indienen van een bezwaarschrift en het indienen van de juiste aangifte hoefde niets betaald te worden.
Door het wijzigen van de huwelijksvoorwaarden waarbij was afgesproken dat zou worden afgerekend op basis van 50/50 was de nalatenschap van vader geen €930.000,- maar 'slechts' €480.000,-. Door vervolgens gebruik te maken van het afvullegaat en de legaten ten behoeve van de kleinkinderen die in het testament waren opgenomen kon het bedrag van de erfbelasting zelfs tot 0 worden teruggebracht. De schoonzoon had bij de aangifte geen rekening gehouden met de gewijzigde huwelijksvoorwaarden en had geen gebruik gemaakt van de verschillende opties in het testament. Over het hoofd gezien of toch het gevolg van de plaat voor zijn kop?
Hoe dan ook, erfbelasting; soms valt er niet aan te ontsnappen maar laat niet de kansen ontsnappen om het zoveel mogelijk te voorkomen.