- a Kijkrichting
- b Positie fotograaf
- c Positie StreetView
Samson Wilhelminalaan
De naam van deze straat herinnert aan uitgeverij Samsom, die er ooit gevestigd was.
Gerelateerde afbeeldingen:
Op 19 januari 1923 en 29 november 1957 besloot de gemeenteraad van Alphen aan den Rijn een straat te vernoemen naar Hendrik Stevin, ambachtsheer van Alphen van 1640-1668. Over Hendriks vader, de beroemde Simon Stevin, is veel bekend. Veel minder geldt dat voor zijn zoon Hendrik.
Hendrik Stevin was de zoon van Simon Stevin en Catharina Craij. Simon was kwartiermeester in het Staatse leger, adviseur en intimus van prins Maurits, wiskundige, uitvinder (hij ontwikkelde een zeilwagen en wierp al ideeën op over grootschalige inpolderingen) en vestingbouwer.
Zoon Hendrik volgde eerst een militaire loopbaan tot hij daarvoor door een opgelopen wond ongeschikt was geworden. Op 20 juni 1640 trouwde hij in de Alphense kerk met de ongeveer veertigjarige Johanna van Leeuwen, weduwe van Gerrit Beunen van Wender. Johanna was ambachtsvrouwe van Alphen. De ambachtsheerlijkheid was al enkele generaties in bezit van de familie Van Leeuwen. Door het huwelijk mocht Hendrik zich vanaf 1640 ambachtsheer van Alphen noemen. Ambachtsheren hadden specifieke overheidstaken zoals het innen van belastingen en het benoemen van ambten.
Hendrik bewoonde met zijn echtgenote eerst het Hof van Alphen, maar in 1648 verhuisden zij naar het buitentje Huis Arckom (Brittenrust), staande op de plaats waar nu de oprit van de Koningin Julianabrug ligt.
Evenals zijn vader was Hendrik geïnteresseerd in wiskunde. In 1649 gaf hij in "Materiae Politicae" postuum werken van zijn vader Simon uit. In 1667 verscheen van zijn hand "Wisconstich Filosofisch Bedrijf". Ook die publicatie bevatte artikelen van zijn vader, maar bovendien een verhandeling van Hendrik zelf over de droogmaking van de Zuiderzee en het verbinden van Amsterdam met de Noordzee door middel van een kanaal. Het boek was te koop bij zijn buurman, de chirurgijn Dirck van der Snoeck.
De tijdgenoten oordeelden over Hendrik Stevin dat hij een moeilijk mens was, lastig, eigenzinnig; een ander noemt hem zelfs onaangenaam, humeurig, twistziek. Na een ingewikkeld conflict met de kerk, waarbij Stevin de ambachtsheer van Oudshoorn, de Amsterdamse koopman Cornelis de Vlaming, volkomen negeerde, werd Oudshoorn door diens toedoen een eigen kerkelijke gemeente (1662).
Gerelateerde afbeeldingen:
In 1868 solliciteerde de toen pas 24-jarige Nicolaas Samsom naar de functie van gemeentesecretaris in Alphen en werd tot zijn grote verbazing benoemd. Bij zijn werk ter secretarie kreeg hij volop de gelegenheid eigen initiatieven te ontplooien.
De Gemeentewet van 1851 bracht veel nieuwe administratieve taken bij de dorpen en steden. Samsom zette zich aan het ontwerpen van formulieren die waren toegesneden op de gebruikers en hun nieuwe taken. Collega's uit andere gemeenten, die in dezelfde situatie zaten, maakten graag - en tegen betaling - van Samsoms kennis en inzichten gebruik.
Op 1 november 1882 opende Samsom te Alphen zijn Speciale Inrichting voor de Gemeente-Administratie. Het officiële begin van zijn uitgeverij was daarmee een feit. In 1883 kocht Samsom het oude dorpshuis 'Amstelstein' in Alphen, waar hij met zijn inmiddels vijf kinderen tellende gezin ging wonen. De zaken liepen voorspoedig, en reeds een jaar later kwam de eerste uitbreiding tot stand. Naast een eigen drukkerij en binderij werd er een pakhuis met expeditie- en kantoorruimte ingericht.
Klantgerichtheid vormde de grondslag van Samsoms bedrijfsfilosofie. Het is niet onwaarschijnlijk dat hij behoorde tot de eersten in Nederland die 'direct mail' toepasten. Om zijn producten onder de aandacht te brengen, gaf hij vanaf januari 1886 het Maandblad voor de Inrichting van de Gemeente-Administratie uit. Het werd gratis toegezonden aan gemeentebesturen die bij hem bestelden.
Samsom was een zeer stipte en veeleisende patroon. Hij schroomde niet om mensen te ontslaan, wanneer ze naar zijn mening niet pasten in de werksfeer van het bedrijf. Daar stond tegenover dat hij geregeld enkele vrijgekomen gevangenen een baan aanbood om ze weer een plaats in de maatschappij te geven. Ook kregen de werknemers tijdens ziekte doorbetaald en werd er 'kindergeld' uitbetaald. Verder liet Samsom - in een tijd waarin vaak tot zeven uur 's avonds werd doorgewerkt - op zaterdag het werk om vier uur beëindigen, zodat zijn personeel een goede voorbereiding op de zondag kon genieten.
Het bedrijf groeide in loop van de jaren sterk en fuseerde met bekende andere uitgeverijen zoals Wolters, Noordhoff, Kluwer tot wat nu kortweg Kluwer heet. Eén van de 2 hoofdkantoren van Kluwer staat nog steeds in Alphen aan den Rijn.
Samsom was gevestigd aan de Wilhelminalaan de Samsomlaan herinnert daar nog aan), de prinses Margrietlaan en de van Leeuwenhoekweg. Inmiddels zijn alle grafische activiteiten uit Alphen verdwenen.