Veiligheidshuis of family justice centre?
Ooit zei een slachtoffer van huiselijk geweld tegen me; âwaar kan ik in Alphen terecht met mijn problemen?â. Ze had aangifte gedaan bij de politie, was bekend bij de GGZ, maar moest nu voor verdere steun, hulp, advies en opvang naar Leiden en opnieuw haar verhaal doen. Midden in de koude winter was ze de weg kwijt in het labyrint. Toch probeerde ze een weg te vinden door het woud van instanties. Maar al te vaak haken slachtoffers gefrustreerd af en keren terug in een geweldvolle relatie. De raad moet zich binnenkort over dit soort problemen buigen en het integrale veiligheidsbeleid voor de komende vier jaar vaststellen. Belangrijk onderdeel in het nieuwe beleidsplan is de rijksontwikkeling rondom âhet veiligheidshuisâ.
 v2.gif)
Het veiligheidshuisHet veiligheidshuis is een gebouw waar verschillende ketenpartners â waaronder politie, justitie, reclassering, maatschappelijk werk, GGZ en jeugdzorg â samenwerken onder een dak. Veiligheidshuizen zijn sinds 2009 in heel Nederland opgezet met een landelijk dekkend netwerk en momenteel zijn er 43 in bedrijf. Het veiligheidshuis richt zich op het bespreken van huiselijk geweld, veelplegers, overlastgevende/criminele jongeren en ex-gedetineerden.
Hoewel Alphen geen eigen veiligheidshuis heeft, en formeel onder Leiden valt, vond de raad het nodig om bij een buurgemeente naar deze aanpak te gaan kijken. Op het gebied van criminele jongeren beschikt Alphen reeds een goedlopend multidisciplinair overleg: het Overleg Samen Sterk. Het is de vraag of deze Alphense overlegstructuur op moet gaan in het veiligheidshuis in Leiden of dat het Alphense Overleg uitgebreid moet worden tot een âeigen veiligheidshuisâ. Met deze vraag is een delegatie 30 januari op werkbezoek gegaan naar het Veiligheidshuis in Utrecht. De delegatie bestond uit burgemeester Bas Eenhoorn, raadsleden van alle politieke geledingen en een aantal ambtenaren, waaronder de politie. In Utrecht werden de Alphenaren ontvangen door Aleid Wolfsen, burgemeester in Utrecht.
Het werkbezoek leverde veel informatie op over de werkwijze van het veiligheidshuis en hoe complex het is om een veiligheidscasus aan te pakken. Een kind dat mishandeld is, kan op straat afwijkend gedrag vertonen en overlastgevend, crimineel worden en vervolgens te boek staan als veelpleger. Voordeel van een veiligheidshuis is dat integraal vanuit verschillende disciplines naar oplossingen gekeken wordt. Sinds de instelling van de veiligheidshuizen nemen de recidive cijfers af.
Volgens Bert Groen, specialist huiselijk geweld en kindermishandeling van het landelijk kennisinstituut Movisie, worden multiprobleem gezinnen in Nederland te weinig betrokken bij de oplossing. âEr wordt veel âoverâ gezinnen vergaderd in plaats van âmetâ gezinnen. Het blikveld van het veiligheidshuis is te weinig slachtoffergericht.â
Slachtoffers worden nog steeds van het kastje naar de muur gestuurd en moeten nog altijd hun verhaal bij veel organisaties doen. Er ontbreekt een loket voor slachtoffers om een antwoord te vinden op hun hulpvragen. Heel anders is dat in de Verenigde Staten waar men tien jaar geleden begonnen is met de ontwikkeling van âFamily Justice Centersâ, waarvan er inmiddels 80 van zijn en wereldwijde navolging krijgen.
Het Family Justice CenterHet Amerikaanse Family Justice Center (Familie en Justitie Centrum) is net als het veiligheidshuis een gebouw waar veel instanties zijn gehuisvest. Dit centrum vergemakkelijkt echter de zoektocht door hulpverlenings- en veiligheidsland voor slachtoffers. Van hulp, informatie en advies op allerlei leefgebieden (zorg, huisvesting, werk en inkomen, rechtsbijstand, counseling van de vrouw, maar ook relatietraining, maatschappelijk werk, hulp voor kinderen, medische zorg (spoedeisende huisartsenzorg, dan wel SEH), politiezorg, justitie) en als dit nodig is een veilig en tijdelijk inkomen. Heel anders dan in Nederland is het gebouw âgezelligâ ingericht, zoals een huiskamer, en werken er veel vrijwilligers. Volgens Groen kan het Veiligheidshuis in Nederland uitgebouwd worden tot een Family Justice Center. âEigen is het een Veiligheidshuis plusâ.
De delegatie bracht ook een bezoek aan de vrouwenopvang. Alle informatie en opgedane indrukken worden nu meegenomen in de discussie die de raad gaat voeren over het nieuwe integrale veiligheidsbeleid. In Nederland bestaat het Family Justice Center nog niet, maar veel raadsleden zijn enthousiast teruggekomen met nieuwe ideeën en inzichten. De vraag of Alphen zijn eigen overlegstructuur behoudt, dan wel uitbouwt naar bijvoorbeeld een Family Justice Center is nog niet beantwoord.
Anthony Polychronakis.
