Vrijdag is bekend wie er in de gemeenteraad komt
De definitieve uitslag van de gemeenteraadsverkiezingen wordt vrijdagochtend 23 maart in het gemeentehuis in Alphen aan den Rijn vastgesteld door het hoofdstembureau. Dan pas staat vast hoeveel zetels er per partij zijn vergeven en welke personen hiervoor zijn gekozen.
Het aantal zetels voor de gemeenteraad wordt per partij berekend. Naar welke personen deze gaan, wordt vervolgens bepaald door kandidaten met voorkeursstemmen aangevuld met kandidaten op volgorde van de kieslijst.
Zetels per partij
Om te bepalen wie er een gemeenteraadszetel in mag nemen, worden eerst de stemmen geteld. Het totale aantal stemmen gedeeld door de 39 beschikbare zetels bepaald hoe hoog de kiesdrempel is. Het aantal keren dat deze drempel is behaald, bepaald hoeveel zetels er naar een partij gaan. Omdat dit vrijwel nooit op een exact getal uitkomt, moet er een rekensom worden gemaakt om de restzetels te verdelen. Dan pas is duidelijk hoeveel zetels er naar een partij gaan.
Voorkeursstemmen
Als vaststaat hoeveel zetels een partij krijgt, wordt bepaald wie er voor een zetel in aanmerking komt. Als eerste wordt de voorkeurskiesdrempel uitgerekend. Dit is 25 procent van de kiesdrempel. Daarna wordt de volgorde van de kandidaten met voldoende voorkeursstemmen op de kieslijst vastgesteld. Deze kandidaten krijgen in principe een zetel als er door de betreffende partij voldoende zetels zijn behaald. Voor de overige kandidaten maakt vervolgens het aantal stemmen niet meer uit.
Het kan voorkomen dat een kandidaat wel de voorkeursdrempel haalt, maar geen zetel krijgt omdat er voor dezelfde partij kandidaten met meer voorkeursstemmen zijn.
Volgorde op de lijst
Als er nog zetels voor een partij te verdelen zijn, gaan deze naar de kandidaten op de kieslijst op volgorde van de kieslijst. Het maakt hiervoor niets uit hoeveel stemmen iemand heeft gekregen.
Bijvoorbeeld: als er in totaal vijf zetels naar partij X gaan en kandidaten 1, 2 en 8 hebben meer stemmen behaald dan de voorkeursdrempel krijgen zij een zetel. De overige zetels gaan naar kandidaten 3 en 4. Mocht in de loop van de raadsperiode van vier jaar een kandidaat afvallen, bijvoorbeeld door verhuizing, dan gaat diens zetel naar de nummer 5 op de lijst van de betreffende partij.