ChristenUnie staat stil bij Dag van de Mantelzorg
De meesten van jullie zullen wel weten wat een mantelzorger is. Zo wordt iemand genoemd die behoorlijk tot heel veel tijd besteedt aan het zorgen voor een hulpbehoevende buur, vriend, huisgenoot of familielid. Dat kan kort of soms heel lang duren.
Voor mantelzorgers zijn ook bepaalde vormen van ondersteuning beschikbaar. Te denken valt onder andere aan dagbesteding, verpleging of andere begeleiding van de verzorgde, en aan respijtzorg en cliëntondersteuning voor de mantelzorger zelf. Vooral respijtzorg is belangrijk. Dat is vervangende zorg waarbij iemand anders de zorg tijdelijk overneemt zodat de mantelzorger één of meer dagen rust kan nemen en tijd heeft voor de eigen sociale contacten. Een cliëntondersteuner is onafhankelijk en denkt met de mantelzorger mee over zorg en ondersteuning voor henzelf en hun naasten.
Waar lopen mantelzorgers tegenaan?
Wie zijn die mantelzorgers? Zij zien zichzelf namelijk niet altijd in die rol. Zo zien ouders met een gehandicapt kind zichzelf vooral als vader of moeder, en niet als mantelzorger. Ook vinden veel mantelzorgers het lastig om hulp in te schakelen. Daardoor komt de hulp te laat of zelfs helemaal niet.
Er zijn, als gezegd, voorzieningen waardoor mantelzorgers worden ondersteund in hun zorgtaken. Die voorzieningen worden door de overheid betaald. Maar dat gebeurt wel op basis van verschillende wetten en dus vanuit verschillende potjes. Dat zorgt voor onduidelijkheid en onzekerheid: waar heb ik recht op? Bij wie/ bij welk loket moet ik zijn?
Ook is respijtzorg niet in elke gemeente beschikbaar. Als die zorg wel wordt aangeboden, zijn de wachtlijsten lang. Ook moeten mantelzorgers hiervoor veel administratieve procedures doorlopen (en dito formulieren invullen). De manier waarop cliëntondersteuning is geregeld, verschilt ook nog eens per gemeente. Sommige gemeenten bieden die ondersteuning niet actief aan. En niet elke burger weet wat cliëntondersteuning is.
De coronapandemie heeft de situatie voor mantelzorgers niet makkelijker gemaakt. Zo kregen zij (en de door hen verzorgden) geen voorrang bij vaccineren omdat zij niet als aparte groep waren opgenomen in de planning voor vaccinatie. Ook werd tijdens de pandemie de thuiszorg of de dagbesteding plotseling afgeschaald of stopgezet. Daardoor kwam er nog meer druk op de mantelzorgers te liggen.
Stand van zaken in Alphen aan den Rijn/ hoe situatie verbeteren?
In onze gemeente kunnen mantelzorgers een zogeheten mantelzorgcompliment aanvragen. Dit is een geldbedrag en kan jaarlijks tussen 1 juni en 14 oktober worden aangevraagd via de website mantelzorgcompliment.tomindebuurt.nl. Hierbij word je als mantelzorger beschouwd als je langdurig en onbetaald voor een ander zorgt (langer dan 3 maanden en meer dan 8 uur per week).
Er zijn zorgen over hoe mantelzorg nu en in de toekomst goed kan functioneren. Kunnen we als samenleving de huidige mantelzorgcapaciteit behouden? Want waar halen we in de toekomst voldoende mantelzorgers vandaan? Wat gaan mantelzorgers zelf merken van veranderingen die nu op landelijk niveau door het kabinet worden overwogen? Zullen de huidige voorzieningen in de toekomst nog betaalbaar zijn? Blijven respijtzorg en zorgondersteuners wel voldoende aanwezig?
Anderzijds kan ook de mantelzorger zich aanleren om sommige dingen zelf te regelen, zoals hulp bij het aansluiten van televisie of computer, regelen van oppas en hulp bij huishoudelijke klussen. Hiervoor is wel nodig dat er een centrale pool komt waarin vraag en aanbod kunnen worden verbonden.
Thema-avond over mantelzorg
De ChristenUnie wil, samen met het CDA, de Alphense organisatie OSO (koepel van de ouderenorganisaties KBO-PCOB, ASVA en FNV), de RvK en de gemeente (Tom in de buurt), een thema-avond over mantelzorg organiseren. Hierin kunnen we zaken bespreken als bewustwording, het leren omgaan met mantelzorg, duidelijkere (h)erkenning van de mantelzorger, en het opzetten van een pool van mantelzorghelpers.
De vier generaties - Een verhaal uit de praktijk door Dick Tempelaar
De vier generaties in dit verhaal zijn de kinderen en kleinkinderen, maar ook de moeder van Dick Tempelaar.
“Ik heb als vader met mijn vrouw jarenlang voor mijn drie kinderen gezorgd, om hen te beschermen tegen het goede en het slechte in de maatschappij, bij ziekten en bij de schoolkeuzes. Ik heb altijd de mantel der liefde over hen heen gespreid”, begint Dick Tempelaar.
“Toen mijn vrouw ziek was, haalden de kinderen boodschappen. In dit verhaal is dit leren mantelzorg te geven, je kan het ook een stukje opvoeding noemen. Het is best leuk om Moeder- en Vaderdag te vieren. Kopje thee met beschuit op bed en niet op de kruimels letten die dan achter blijven, met vijf man in bed blijven de bordjes echt niet horizontaal. Opa- en Omadag zijn ook van die dagen om de gezinsleden in het zonnetje te zetten met de gedachte 'Wij zijn er voor jou'.”
“Het is alweer een paar jaar geleden dat mijn schoonzoon aangaf: 'Ik wil je wel komen halen en weer terug brengen'. Mijn vrouw en ik wilden bij hen oud en nieuw vieren. En ik dacht: ‘Het zal toch niet waar zijn dat ik dat niet zelf meer kan, ik word afhankelijk.’ Tot nu is het niet voorgekomen, maar er komt een tijd, hoop ik, dat het misschien wel nodig is! Ik schuif het maar even voor me uit.”
“Mijn moeder, net honderd, loopt niet meer zo best, Zichzelf wassen gaat niet meer. Gelukkig is er hulp. Je kan je toch niet voorstellen dat mijn vrouw van 78 haar zal wassen, ze krijgt haar niet opgetild. Onze vraag is wel of de hulp nog zal blijven met al die veranderingen…. Ik maak me ook zorgen om mijn vrouw en mijzelf, met meer ouderen en minder mantelzorgers. Hoe zal dat verder gaan?”
Moraal van dit verhaal: mantelzorg geven is mooi als je dat met liefde doet en kan, ofwel: 'Geven en nemen, maar het mooiste is krijgen'. Dat krijgen, is dat voor iedereen?
Dick Tempelaar is voorzitter van de Alphense afdeling van de PCOB. De PCOB is een christelijk-sociale seniorenbond die de geestelijke en materiële belangen van de oudere inwoners van Alphen aan den Rijn in de meest uitgebreide zin wil behartigen. De PCOB is vertegenwoordigd in de Stichting Overleg Samenwerkende Ouderenorganisaties (OSO) in Alphen aan den Rijn.