Het Alphens Kozakkenkoor is een begrip in Alphen aan den Rijn en ver daarbuiten
Sinds de start op 25 april 2007 heeft het Alphens Kozakkenkoor een mooi repertoire opgebouwd van authentieke orthodoxe muziek en de nostalgische, romantische en opzwepende Kozakken liederen. Alle liederen worden in het Russisch gezongen. En dat terwijl de meeste leden geen Russisch kunnen lezen of spreken.
De stemmen zijn verdeeld over bassen, baritons en eerste en tweede tenoren. Met zo’n 35 man sterk hebben ze de afgelopen jaren al vele concerten mogen geven, zowel in binnen- als buitenland. Van theaters en kerken tot aan verzorgingshuizen, het Alphens Kozakkenkoor zingt op diverse plekken.
Eén van de hoogtepunten? “Dat was ongetwijfeld een tournee in Belarus, het geboorteland van onze dirigent Arkadi Gankin. Dit optreden heeft veel losgemaakt bij de bezoekers aldaar en ook bij de koorleden zelf. Ook het optreden in de Hermitage te Amsterdam was een bijzondere happening. Bij het optreden in het openingsweekend van de tentoonstelling over Tsaar Peter de Grote was de belangstelling zo groot dat de Kerkzaal daar overvol was. We mochten daar een staande ovatie in ontvangst nemen.”
Naamgeving
Het Alphens Kozakkenkoor dus. Maar wat zijn ‘kozakken’ eigenlijk? “Het woord is afkomstig van het Turkse ‘quzzaq’ wat avonturier of vrijeman betekent. Er hangt een waas van romantiek om deze stoere krijgers, die kunnen paardrijden als de beste. Ze leefden vrij geïsoleerd in het zuidelijke steppegebied van Oost-Europa, Oekraïne en het Aziatische deel van Rusland. Door hun leven in the middle of nowhere hebben zij een eigen cultuur en traditie ontwikkeld die zich uitte in een bepaalde levenswijze, eigen liederen, kleding, et cetera.” En dat was echt een mannenwereld. “In bepaalde kozakkenbolwerken mochten vrouwen zelfs niet komen. Vrouwen waren wel actief in de landbouw, veeteelt en visserij, want er moest ten slotte wel gegeten worden.”
Tijdens het dagelijks werk werd gezongen door kozakken en de donkere en koude avonden werden gedood met muziek. Alles rondom de kozakken is nauw verbonden met de Russisch-orthodoxe kerk. “De Russische koormuziek is vanwege de unieke, prachtige klanken over de hele wereld populair. Als Alphens Kozakkenkoor zijn wij enthousiast op eigen wijze begonnen om onder muzikale leiding van Arkadi Gankin een bijdrage te leveren aan de korencultuur van Alphen aan den Rijn en wijde omgeving. Het koor werd mede opgericht door de eerste voorzitter, de in 2014 overleden Bas de Wit. Ook hier een mannengebeuren onder leiding van de Wit-Russische dirigent Arkadi Gankin.”
Liederen in het Russisch
Alle liederen die het Alphens Kozakkenkoor ten gehore brengt, worden in het Russisch gezongen. “Dat vindt altijd veel waardering bij het publiek wat deze taal spreekt.” Lezen en spreken alle leden van het koor dan Russisch? Dat is niet het geval, zo laten we ons vertellen. “De teksten worden gefonetiseerd, want het cyrillisch schrift geeft wat problemen voor de meeste leden... Voor de juiste uitspraak van de tekst is het een voordeel dat onze dirigent Arkadi Gankin Wit-Rus van geboorte is.”
Gezien de oorlog in Oekraïne waar Rusland verantwoordelijk voor is, ligt alles wat met Rusland te maken heeft onder een vergrootglas. Omdat de Russische taal zo verbonden is met het Alphens Kozakkenkoor kunnen zij niet opeens een geheel nieuwe weg inslaan, maar het koor heeft er wel voor gekozen om het zingen van alle ‘strijdliederen’ te staken.
“Ook wij gruwelen van het geweld van Poetin en willen daarom op enigerlei wijze onze steun betuigen aan Oekraïne.” Om deze steun extra kracht bij te zetten, organiseerde het Alphens Kozakkenkoor afgelopen woensdagavond een ‘Samenkomst voor Oekraïne’ in de Maranathakerk. Het Alphens Kozakkenkoor zong toen het Byzantijns/orthodoxe repertoire en sloot af met een mooi Oekraïens lied.