Wat hebben kippen nu met Romeinen te maken? Alles eigenlijk. Voordat de Romeinen in ons kikkerlandje verbleven, waren er hier geen kippen. Ook geen konijnen. En geen fazanten. De kip is inheems in Azië en kwam met de Romeinen naar het Europese noorden.
Mortarium? Wat is dat nou weer? Wel, een mortarium is het allerbelangrijkste keukengerei in een Romeinse huishouding. En in een Romeins restaurant, café, bar, etenskraam of -stalletje. In zo’n wrijfschaal worden specerijen, kruiden, groenten, vis en vlees gestampt en gemalen.
Romeins voedsel lijkt op dat van ons. Ook de manier om voedsel te bereiden lijkt op die van ons. Eigenlijk is het natuurlijk andersom. Dus het bereiden gaat net als toen nog steeds in een oven, op het vuur en in een pan. Al koken wij niet meer in een bronzen steelpan.
De Bataafse Opstand is heel bekend uit de schoolboekjes. Dat tijdens deze opstand ook in Albaniana, het Romeinse Alphen aan den Rijn, werd huisgehouden is een stuk minder bekend. Maar helaas, het Alphense fort brandde tot de grond toe af.
Wist je dat er binnen de Alphense gemeentegrenzen langs de Limesweg meer Romeinse enclaves waren dan alleen de castella in Alphen-Stad en Zwammerdam? En dat er bar weinig onderzoek naar is gedaan? Dit en meer deze week op RomeinsAlphen.nl.
De Romeinse cavalerie bestaat vooral uit troepen die niet ‘echt’ Romeins zijn en die vooral niet in de buurt van hun thuisland zijn gestationeerd. Zo zijn de Bataafse en Cananefaatse ruiters onder meer gelegerd bij de Muur van Hadrianus.
In het Romeinse leger zelf was geen plaats voor vrouwen. Zij konden niet 'in dienst' en dat gebeurde dus ook niet. Maar, de mannen in het leger hadden vaak wel degelijk een gezin en zij kwamen genoeg vrouwen tegen in de vicus.
Wist je dat Romeinen wel graag kaas eten, maar niet dol zijn op andere zuivelproducten? En dat Romeinen een fibula gebruiken omdat ze geen ritsen en knoopsluitingen hebben? En dat kruidengeneeskunde belangrijk is, samen met chirurgie? Dit en meer deze week op RomeinsAlphen.nl.
Onder een bepantsering draagt elke soldaat een tunica. Oneerbiedig gezegd: een ruimvallende jurk die boven de knie eindigt. Elke burger en elke slaaf draagt ook een tunica. Net als alle vrouwen. De kleurrijke Romeinse tunica’s worden meestal gemaakt van wol en ook wel van linnen.
Wist je dat castellum Albaniana een typisch Limesfort is met de lange kant naar de rivier? Wist je dat er aan de ene kant van de weg bedrijfsgebouwen staan en aan de andere kant onderkomens voor de soldaten? En dat we een aardig idee hebben over hoe alle gebouwen eruit zagen? Deze week op RomeinsAlphen.nl een heel uitgebreid artikel over castellum Albaniana.
Rond het Alphense castellum lag vanaf het prille begin een omwalling. Deze werd snel aangelegd, zodat de legionairs binnen de muren aan de gebouwen in het fort konden werken. De omwalling bestond uit een houten bekisting gevuld met aarde en hierop een loopgang.
Wist je dat je te voet langs de Limes kunt reizen en dat Romeinen dat heel normaal vinden? Dat officieren in een castellum een eigen woning hebben, maar dat acht soldaten een kamer delen? En dat Romeinen onderhandelen met hun goden? Dit en meer deze week op Romeins Alphen.
In het Romeinse leger waren net als in het moderne leger, dat overigens op Romeinse leest is geschoeid, rangen en standen. Er waren ook veel verschillende functies. Een eervolle was die van standaarddrager. De standaards werden zelfs in een eigen heiligdom bewaard.
Wist je dat er weinig bekend is over de garnizoenen die castellum Albaniana bewoonden, omdat er bijna geen archeologische vondsten zijn gedaan waaruit dit blijkt? En wat is het verschil tussen de winterkleding en de zomerkleding van de soldaten? Dit en meer nieuwe artikelen op Romeins Alphen.
Toen het Alphense fort Albaniana in de eerste eeuw werd gebouwd, woonden er heel weinig mensen in wat nu Zuid-Holland is. Later werden bewoners bekend onder de naam Cananefaten. Deze bevolkingsgroep bewoonde vooral het huidige Westland en mondjesmaat waren er een paar losse nederzettingen langs de kust.
De wereld zag er in de Romeinse tijd heel anders uit dan nu. Dat kwam niet alleen door de Romeinen die heersten over West-, Midden- en Zuid-Europa, het Midden-Oosten en de Afrikaanse kuststreken. Het kwam ook door het klimaat.
Het Romeinse castellum Albaniana was een klein grensfort. Net als alle andere forten was ook het Alphense fort een magneet voor handelaren en ambachtslieden. Zij woonden in de vicus, het kampdorp. Daar woonden trouwens ook vrouwen en kinderen van de legionairs.
De Romeinen heersten ruwweg van halverwege de eerste tot het eind van de derde eeuw in ons natte kikkerlandje. Net als de inheemse bevolking aanbaden de Romeinen veel goden en godinnen. Eén ervan was Nehalennia, beschermvrouwe van reizigers in het Noordzeegebied.
Alphenaar Erik de Wagt is sinds zondag 22 april op voetreis over de Via Appia van Rome naar Brindisi. De onderneming zal een maand duren en is opgezet om aandacht te vragen voor de staat van onderhoud van Europa’s oudste nog bestaande geplaveide weg.
De Romeinse soldaten in het Alphense castellum Albaniana waren natuurlijk goed bewapend. Zij hadden een zwaard, een dolk en een werpspeer of een speer. Van al deze wapens zijn onderdelen opgegraven. Er zijn opmerkelijk veel speerpunten gevonden, maar liefst 58 stuks.
Wist je dat Romeinse vrouwen bij de bevalling door een vroedvrouw worden geholpen? En dat handel tussen Romeinse soldaten en Germaanse boeren heel gebruikelijk is? Deze artikelen zijn deze week nieuw op Romeins Alphen.
Een belangrijk uitrustingsstuk van een Romeinse soldaat is de helm. Na de lorica segmentata, het platenpantser, is de helm waarschijnlijk een van de meest herkenbare onderdelen van het uniform. De helm is net als het pantser gemaakt van ijzer met bronzen onderdelen.
Wist je dat de Romeinen heel gemakkelijk omgaan met hun eigen en andermans goden? Dat soldatenhelmen allemaal op details verschillen? En dat iedereen die in de westelijke Rijndelta woont een immigrant is? Deze en meer artikelen zijn nieuw deze week op Romeins Alphen.
De Romeinse soldaten hadden allemaal een pantser. De meesten droegen in de tijd van het Alphense castellum Albaniana een lorica segmentata, een pantser bestaand uit ijzeren platen. Een enkeling droeg een lorica hamata, een pantser bestaand uit ijzeren ringen.