Is er een verband tussen blauwalg in de Zegerplas en de Coupépolder?
Na verwijdering van de riooloverstort en door beluchting leek het probleem met blauwalg in de Zegerplas opgelost. Maar vorige maand bleek er overlast van de Bentische Blauwalg. Volgens Herman Gerritsma, schrijver van het boek Gifbelt-Coupépolder, is er een verband tussen blauwalg in de Zegerplas en de Coupépolder.
Essentieel in het verhaal is de ringdrainage, een vorm van drainage om wateroverlast te voorkomen. “De ringdrainage was oorspronkelijk aangelegd om ervoor te zorgen dat het water uit de belt niet naar de zijkant kon uitstromen. Door een water en gasdichte bovenafdekking zou er ook geen regenwater bijkomen. Nadat al het water uit de Coupépolder zou zijn afgevoerd had die drainage geen dienst meer en zou die overbodig worden. De zijkanten zijn met bentoniet afgedekt. Echter, een bovenafdekking is er nooit gekomen”, zegt Gerritsma.
Volgens hem heeft die drainage wel degelijk dienst. “De drainage zorgt ervoor dat de horizontale stroming vanuit de Coupépolder bijna geheel wordt opgevangen. Ook een klein deel van de verticale stroming wordt door de ringdrainage tenietgedaan. Maar het belangrijkst is dat die ringdrainage de druk op het bentoniet van de zijkanten afhaalt. Vooral aan de zuidkant langs het Aarkanaal. Daar rust de Coupépolder namelijk op een kleiplaat. Het water kan niet het diepe grondwater in en zonder drainage zal het water zich achter het bentoniet ophogen. Op een gegeven moment wordt dan de druk te groot en zal het bentoniet als een rijpe zweer openbarsten.”
Blauwalg
Hij vervolgt: “Uit boringen in 1995 bleek dat hier en daar het onderste deel van de kleilaag nog intact was. Het grondwater in het zandpakket onder de 10 meter dikke kleilaag gaat van west naar oost. Dit in tegenstelling met het grondwater in de geulafzetting. Het grondwater in de geulafzetting zit als het ware gevangen tussen de muren van het omliggende kleipakket en de damwanden aan de noord en oostkant. Voor een deel gaat het grondwater verticaal naar het onderliggende zandpakket, alleen het grootste deel zal nu het niet meer door de ringdrainage worden opgevangen, maar de weg van de minste weerstand volgen en horizontaal naar de Zegerplas afvloeien.”
Dat is waar blauwalg om de hoek komt kijken. “Het uiteinde van de geulafzettingen van onder de Coupépolder bevindt zich in de Zegerplas. Volgens de duikers is het een canyonwand. Deze wand ligt voor het Chinese restaurant en wordt daarom door de duikers de Chinese muur genoemd.” Op foto's die de duikers hebben gemaakt zijn de verschillende klei-, veen- en zandlagen te zien. ‘’Wat opviel was dat er veel leven op die muur aanwezig is. Veel leven betekent veel voeding. En veel voeding betekent blauwalg. Dat er misschien ook wat gif meekomt is voor die beestjes geen bezwaar, oorspronkelijk komen ze uit de giftige oersoep’’, zegt Gerritsma.
Ingenieursbureau Wareco kwam met een rapport, waaruit volgens Gerritsma maar één conclusie uit getrokken kan worden: “Als je stopt met de ringdrainage zal er nog meer grondwater vanuit de stort in het oppervlaktewater terecht komen.” Dat er een samenhang is tussen het stoppen van de drainage en terugkeer van blauwalg in de Zegerplas was Gerritsma al duidelijk. Alleen begreep hij niet waarom er in het vroege voorjaar van 2019 en 2021 wel en in 2020 géén blauwalg was. ‘’Het bleek dat af en toe de pomp weer werd aangezet.’’
Wat nu?
Volgens Wareco Ingenieurs kost het vervangen van de ringdrainage ruim vier miljoen. De afdeklaag vervangen zal 12 miljoen euro kosten. ‘’Bij uitvoering zal wel blijken dat ze daar flink naast zitten. De ringdrainage zal veel duurder uitvallen terwijl het afdekken kostenneutraal kan worden gerealiseerd.’’
Maar volgens Gerritsma moet voor het afdekken eerst het lage deel van de Coupépolder worden geëgaliseerd. ‘’Hierbij kan men bijvoorbeeld het granuliet gebruiken dat nu met toestemming van Rijkswaterstaat in de diepe zandwinplassen in Alphen Gelderland wordt gestort. Het granuliet komt niet meer in het milieu en voor Alphen betekent het een eind aan de jaarlijks terugkerende kostenpost, plus een blauwalg vrije Zegerplas.’’
