Mijn kijk op Alphen (4)
Met veel vertrouwen vervolg ik mijn voetreis naar school. Gesteund door enkele reacties maar zeker ook door verbale hints van bekenden, zelfs de heer H. J. Habermehl (toch een erkend historicus van Alphen) kwam mij een hart onder de riem steken om toch vooral door te gaan. Begrijpelijk dat het voor veel Alphenaren abracadabra is omdat het gros daarvan in die tijd nog in hun vaders verrekijker zat.
Het gaat dus over zo'n 75 jaar geleden. Ik was bij de smederij van Rozenstraten gebleven. Waar nu allerlei bedrijfjes en een autowasserette staat had je de oliehaven van Boot. Hij zelf woonde er tegenover in dat grote huis dat er nog staat. Allerlei bootjes lagen daar en ook de olietanker om voorbijvarende schepen van olie te voorzien. Die Bootfamilie had vroeger op Gouwsluis toch wel wat in de melk te brokken. Naast het huis van Boot stond toen de hoeve Vorselenburg van boer Voets.
Goed, we zijn Boot voorbij en toen was er nog een klein winkeltje dat van alles verkocht. Je kon daar een steel zoethout kopen voor 1 cent. Zo ben ik dus mijn centen kwijtgeraakt. Later was daar nog het transportbedrijf van Nachtegaal gevestigd. Ook allang weer weg. Daarna kwam er een grote tuin met aan de Rijn een enorm groot herenhuis. Hij was toen nog niet geboren maar ik weet dat daar later Jan Zeeman woonde. Misschien nóg wel, dat weet ik niet.
Daar tegenover had je de Visserstraat (nu Vorselenburgstraat). Op de ene hoek woonde later Van Engelen van de groentezaak en op de andere hoek kapper Van Teefelen. Iets verder was een melkzaak waar ik de naam even van kwijt ben. Dan een herenmodezaak en eindelijk de hoek van het Hazeveld. Die huizen staan er allemaal nog. Maar over dat Hazeveld nummer 1 weet ik wel meer. Op een ornament boven de deur stond 'pension'. Nu niet meer. Daar woonden de gezusters Habermehl, Trijn en Marie. Heel toevallig de tantes van H. J. Habermehl. Ze zijn nooit getrouwd geweest en woonden later in de Raadhuisstraat. Laat nu mijn vader daar in de jaren '24/'25 als boerenjongen uit Drenthe en nog vrijgezel daar in de kost geweest zijn. Hij was toen bezig om dat veevoederbedrijf in de Raadhuisstraat op poten te zetten. Later, in de oorlog, heeft Hoornenborg van de Oranjeschool er ook in de kost gelegen. Dat was mijn bovenmeester toen. De dames Habermehl waren er toen al uit. Daarover vertel ik later meer maar eerst moet ik mijn voetreis afmaken.
Na een paar huizen kreeg je aan de andere kant kapper Deelstra. Voor 20 cent kon je je haar laten knippen. Daarnaast was Seysener, kruidenier en met weemoed moet ik zeggen daarna onze watertoren, het mooiste monument van Alphen dat roekeloos omver geworpen is. In Hazerswoude en Leiden weten ze dit beter te waarderen. Dankzij Hoogvliet dus. Daar recht tegenover is de Torenstraat, de naam zegt het al. Op de ene hoek slagerij Snel wiens dochter ooit verkering met mij wilde. We waren toen rond de 12 jaar. Is niet door gegaan. We waren misschien niet van hetzelfde houtje of ze was niet mooi genoeg.
Lopen we even verder was daar een soort taxibedrijf en later de eerste busonderneming van Alphen, de Moda. Er woonde ook de heer Bos en die was later mijn scheikunde leraar op de HBS in de oorlog. Eindelijk kom ik dan in de Zaalbergstraat. Op de hoek een drogisterij en op de andere hoek slager Minderman. Dat pand heeft inmiddels een lange historie. Later werd het Den Tol van Verkleij de ijsfirma en ook een kroeg tot op de dag van vandaag. Het werd ook een voortzetting van Marks uit de Julianastraat van Jan Vriesekoop en nu is het een Ierse pub.
Maar eindelijk ben ik op mijn bestemming; de school. Een groot speelplein met een zandbak. Op de Oranjeschool kwam ik terecht in de tweede klas bij juffrouw van Esch. De eerste klas had ik in Leiden al doorlopen. Gelukkig maar want de eerste klas stond onder leiding van juffrouw Maan en dat was een kreng van een wijf hoorde ik. Ze zal wel gewoon streng geweest zijn. Juffrouw van Esch was een lief mens. Toen ik later in de 6de klas zat heb ik nog Franse les van haar gehad. Dat gaf ze na schooltijd tussen 4 en 5 uur, betaald natuurlijk maar voor een grijpstuiver. Papa fume une pipe waren mijn eerste woorden. Het woord 'merde' kende ik toen nog niet. De derde klas was van meester Van der Hove. Die kon venijnig met een vierkant lineaaltje keihard op je uitgestoken hand slaan. Als je hem terugtrok kreeg je er twee. In de 4de klas zwaaide meester Van der Zande te scepter. Hij kon je bij een oor pakken en helemaal in de rondte draaien. Als je iets fout gedaan had maar het deed verrekte zeer. Wat waren die leerkrachten vroeger een sadisten. De vijfde klas was van meester Streefkerk. Die was zeer streng en voor het minste vergrijp moest je strafwerk maken. Hij gaf ook bijlessen en daar ging ik vaak heen, hij woonde in de Borneostraat. Als laatste dan de zesde en zevende klas, zelfs de achtste voor sommigen. Daar was Hoornenborg de bovenmeester de baas. Een zeer aimabele vent, hij was zelfs jeugdouderling van de kerk. Ik was altijd de beste maatjes met hem. Jongens konden trouwens geen kwaad bij hem doen maar merkwaardig dat hij niets van de meisjes moest hebben. Jongens werden altijd voor getrokken. Hij kreeg vaak een krentenbrood van zijn familie uit de Achterhoek en op woensdagmiddag nodigde hij vaak een paar jongens uit bij hem thuis op Hazeveld 1, waar hij in de kost lag, Ik was er vaak bij en dan aten we lekker krentenmik met boter. Later in 1944 werd hij door de moffen voor de klas opgepakt en kort daarop in Vught gefusilleerd. Hij had onderduikers geholpen.
Het is weer welletjes voor deze keer. Veel te lang geworden maar ik hoop dat er nog enkelen wakker gebleven zijn.
Op de foto
De 5de klas van de Oranjeschool in 1941. Van links naar rechts, bovenste rij allemaal jongens. 1. Jan van Keken 2. Jaap Hekkema 3. Jan Martens 4. net daaronder Wim Harting 5. Jaap Stuivenberg 6. Do van Nielen 7. Ton Oskam 8. daarboven Rinus de Boer 9. Frans de Vries 10. Meester Streefkerk 11. Jan Raaphorst 12. Dirk van der Plas 13. Jan Koning 14. Arie van Nielen.
Tweede rij van links naar rechts 16. Cor Booij 17. Jan Kooi 18. kleintje daartussen Margie van Dijk. 19. Nellie van der Oest 20. Jopie Verwei 21. Mijnie Ooms 22. zittend Didi Zuidam 23. Akkie Deelstra 24. Lena Schellingerhout.
Onderste rij van links naar rechts 25. Ineke van der Berg 26. Corrie van Luinen 27. Corrie van den Bos, van de dominee 28. Ineke Herfst 29. Dikkie(?) Oudshoorn 30. Lenie(?) van den Boogaard 31 Dikkie Sekeris 32. Margie(?) van der Plas.
Voorwaar een uitgelezen gezelschap. Brave mensen geweest maar helaas de meesten inmiddels overleden. Van enkelen weet ik dat ze nog leven.
