ROMEINEN Boomstamkano
Tijdens de bouw van Ipse de Bruggen in Zwammerdam zijn drie Romeinse vrachtschepen en drie Romeinse boomstamkano's gevonden. De grote transportschepen voeren over de Rijn met hun goederen. De boomstamkano's werden gebruikt door vissers.
Boomstamkano’s werden in de Romeinse tijd vooral lokaal gebruikt door bewoners als vervoermiddel. Bij wijze van spreken: zoals wij in de auto stappen, stapten zij in de kano. Boomstamkano’s werden echter ook ingezet als vissersboot op de rivier en in de kreken en wellicht voor de jacht op watervogels en kleinere zoogdieren op en bij het water.
De eerst boot die in Zwammerdam is opgegraven is een boomstamkano. Omdat de opgravingen van het Romeinse fort al waren afgerond, gaat het om een onverwacht vondst. Daarom is het middendeel van deze kano ook weggebaggerd en dus verdwenen.
Toen echter duidelijk werd wat er was gevonden, werd direct een archeologisch onderzoek gestart. In de volgende jaren zijn tijdens de bouw van Ipse de Bruggen nog twee kano’s en de drie Schepen van Zwammerdam gevonden.
De eerste gevonden boot is bijna 7 meter lang en 80 centimeter breed. Op de kano was een dek aangebracht van ander hout dan de kano zelf.
Bijzonder is dat deze kano op een zeker moment niet langer is gebruikt als vervoermiddel. Afgedankt maar niet weggegooid. De kano werd namelijk hergebruikt als visbun.
Dat weten we omdat de wand van de kano op verschillende plekken is doorboord. Door deze gaten kon water in de boot stromen en dat hield de gevangen vissen in leven. Daardoor kwam de vis uiteindelijk vers op tafel.
De tweede boomstamkano is groter: 10,4 meter lang en 1,4 meter breed. De romp van deze kano bestaat uit een grote eikenstam. De boorden zijn echter brede planken van zilverspar. Deze boomsoort komt in de kwelders in de regio niet voor, de spar is ingevoerd uit het zuiden van het huidige Duitsland. Deze kano had een mast.
De derde kano lijkt erg op de eerste en is ook gebruikt als visbun. Deze kano heeft eveneens een dek. Het dek had een luik, de ijzeren scharnier lag nog netjes op zijn plek. Het bootje heeft een rechte achterkant. Daarom is het mogelijk dat de kano ingekort is en voorzien van deze achterkant om vervolgens als visbun te worden hergebruikt.
Een van de als visbun gebruikte boomstamkano’s is te zien in het Romeins Museum bij Museumpark Archeon.
2022 is uitgeroepen tot het Limesjaar: Alphen, wereldstad aan de Limes. Met deze serie artikelen staan we stil bij het Romeinse verleden van Alphen aan den Rijn.
