ROMEINEN Cananefaten
Toen het Alphense fort Albaniana in de eerste eeuw werd gebouwd, woonden er heel weinig mensen in wat nu Zuid-Holland is. Later werden bewoners bekend onder de naam Cananefaten. Deze bevolkingsgroep bewoonde vooral het huidige Westland en mondjesmaat waren er een paar losse nederzettingen langs de kust.
Welke volkeren in onze streken woonden voordat de Romeinen hier kwamen, is niet duidelijk. Waarschijnlijk is het gebied in de Rijndelta aan het begin van de jaartelling grotendeels ontvolkt. De Romeinse historicus Tacitus meldt een eeuw later dat een deel der Chatti zich hier vestigde.
Het stamgebied van de Chatti ligt globaal in midden-Duitsland rond de rivier de Weser. Hier verdrongen de Germaanse Sueben verschillende andere minder agressieve stammen. Ook waren er in deze wijde omgeving veel schermutselingen met de Romeinen die het Romeinse Rijk tot aan de rivier de Elbe wilden stabiliseren. De Romeinse overheid besloot een deel van de stam een nieuw woongebied aan te bieden tussen de grote rivieren, dat is de stam der Bataven geworden.
Tacitus plaatst de Chatti in de eerste eeuw in de gehele Rijndelta, waarbij de Cananefaten in de kuststreek woonden met als hoofdplaats Voorburg en de Bataven landinwaarts met als hoofdplaats Nijmegen. Uit onderzoek blijkt echter dat de Cananefaten geen Chatti zijn en ook niet verwant zijn met de Bataven. Het meest waarschijnlijke scenario is dat zich in het eerder ontvolkte Zuid-Holland kleine groepjes vestigden die zich naderhand pas Cananefaten gingen noemen.
Het is overigens zo dat geen van de Germaanse of Keltische stammen heel erg lang honkvast was. Als een gebied bijvoorbeeld steeds minder voedsel opleverde, trok een groep of een stam naar een beter gebied. Germanen en Kelten waren geen culturele of bestuurlijke eenheid, zij zagen zichzelf niet als een volk.
Van de Cananefaten en de Bataven is, evenals van de Frisii, bekend dat zij cavaleriesoldaten leverden voor de Bataafse cohorten, onder meer bij de Muur van Hadrianus. Ook werkten zij vanaf het begin zeer nauw samen bij de Bataafse Opstand in 69 en 70 na Christus.
2022 is uitgeroepen tot het Limesjaar: Alphen, wereldstad aan de Limes. Met deze serie artikelen staan we stil bij het Romeinse verleden van Alphen aan den Rijn.
