ROMEINEN Cucullus
Een cape was een belangrijk kledingstuk voor de inwoners van de koude en gure Rijndelta. De cucullus was in de noordwestelijke streken van Europa een belangrijke dracht speciaal tijdens werkzaamheden op het land en voor wie onderweg was. Enerzijds als een losse capuchon en anderzijds als een beschermende cape.
De cucullus is een eenvoudig te maken kledingstuk. Een halve cirkel stof wordt aan de rechte kanten aan elkaar genaaid. Voor het gezicht wordt vlak onder de punt een uitsnede gemaakt. Deze is wijd genoeg om de capuchon rond de hals te dragen. De cucullus hangt normaal gesproken op de schouders en het puntje van de capuchon steekt omhoog. De lengte is verschillend: een capuchon, een korte of een lange cape.
De cucullus als losse capuchon lijkt op het eerste gezicht op de middeleeuwse kaproen. Dit is ook een losse capuchon die tegelijkertijd als een kort manteltje de schouders bedekt. Wellicht is de een voorloper van de ander. In ieder geval heeft de kaproen een iets ingewikkelder patroon dan de halve cirkel van de cucullus.
De cucullus is in de Romeinse periode een kledingstuk voor iedereen. De eenvoudige capuchon wordt bijvoorbeeld gedragen door landarbeiders die in weer en wind aan het werk zijn en bedekt hoofd en schouders. De korte cape is ook bekend als dracht van jagers en ruiters. De lange versie kennen we van reliëfs en beeldjes van goden.
De cucullus is vooral geschikt als reiskleding speciaal in de nattere en koudere jaargetijden. Dat het een kledingstuk voor gewone mensen is, neemt niet weg dat koukleumende keizers er ook graag een droegen. De cucullus is namelijk gemaakt van dikke wol.
De wol voor een cucullus bevat nog de lanoline van het schaap. Lanoline is huidvet. Dit vet is goed voelbaar als de wol wel is schoongemaakt, maar niet grondig is gewassen. Het betekent automatisch dat de wol ook ongeverfd is, want verf pakt niet op vet.
De wol wordt dicht geweven en soms ook vervilt. Dan krijg je een waterafstotende en winddichte stof. Buitengewoon geschikt voor de barbaarse weersomstandigheden, het ruwe klimaat, waar Tacitus voor de Lage Landen al over sprak.
2022 is uitgeroepen tot het Limesjaar: Alphen, wereldstad aan de Limes. Met deze serie artikelen staan we stil bij het Romeinse verleden van Alphen aan den Rijn.
