ROMEINEN Dateren
Er is best veel bekend over het leven van de Romeinen die in het Alphense castellum Albaniana leefden. Dat komt omdat het fort compleet is opgegraven en er meer dan genoeg vondsten zijn gedaan: sporen, bouwmateriaal en afval. Daarom is bijvoorbeeld ook bekend hoe oud het fort was.
 v2.gif)
Afval klinkt een beetje gek. Tenzij je weet dat juist in afvalputten en tussen vulmateriaal voor oude grachten een heleboel wordt gevonden. Zaden en pollen bijvoorbeeld, waardoor we weten wat er rond het fort groeide en wat er werd gegeten. Houtresten waardoor we weten welke boomsoorten werden gebruikt voor een gebouw en wanneer de boom is geveld. Metalen onderdelen van kleding, stukjes leer of gebruiksvoorwerpen. Beenderen en potscherven. Maar, als ze worden opgegraven zien de vondsten er meestal onooglijk uit.
Hoe meer onderzoek een wetenschapper heeft gedaan, hoe gemakkelijker het is om te zien wat de vondst is en om te weten of deze interessant en belangrijk is. Door ervaring krijgt een onderzoeker namelijk materiaalkennis.
Materiaalkennis is een relatieve dateringsmethode. Hoe oud is een object ten opzichte van een ander object. Dit kan aan de hand van de stijl van een object of door het gebruikte materiaal bepaald worden.
Neem bijvoorbeeld aardewerk. De stijl en samenstelling van het materiaal verandert in de loop van de tijd. Dit gebeurt onder invloed van de mode of verandering van functie. Er ontstaan dan verschillen in vorm, versiering en type van het baksel.
Nu worden vaker scherven opgegraven dan complete potten, kannen of bekers. Uit mooie vondsten, onderzoek van afbeeldingen en reconstructies is echter bekend hoe deze er nieuw uitzien. Een ervaren onderzoeker kan aan de scherven zien wat hij of zij in de handen heeft.
Tijdens opgravingen liggen de vondsten in situ, dat wil zeggen op hun oorspronkelijke plaats. Als een opgraving goed gebeurt, wordt van boven naar onderen per laag afgegraven. Dat is bij het Alphense castellum het geval.
De onderste lagen zijn ook het oudst. Is er een goed dateerbare vondst in een laag, dan is de rest van de vondsten in die betreffende laag waarschijnlijk even oud.
2022 is uitgeroepen tot het Limesjaar: Alphen, wereldstad aan de Limes. Met deze serie artikelen staan we stil bij het Romeinse verleden van Alphen aan den Rijn.
