ROMEINEN Inscriptie
Dat het Romeinse castellum Albaniana zeker geen onbelangrijk fort was, blijkt bijvoorbeeld uit de vondst van een kalkstenen plaat met inscriptie. Jammer genoeg is de helft van de plaat verdwenen. Maar: het is voldoende om de inscriptie te reconstrueren.
 v2.gif)
Uiteraard is de tekst op de kalkstenen plaat Romeins. Latijn om precies te zijn. In nette Romeinse letters staat er dat keizer Septimus Severus de monumentale poort en de muur van het Alphense stenen castellum opnieuw heeft laten opbouwen.
Keizer Septimus, die regeerde van het jaar 193 tot het jaar 211, heeft in dezelfde periode ook verschillende andere monumentale bouwwerken in de regio gebouwd of herbouwd. Onder andere in Roomburg, Leiden en Katwijk zijn stenen met inscripties met des keizers naam aangetroffen.
De stenen plaat is in 1998 gevonden tijdens rioleringswerkzaamheden in de Castellumstraat vlakbij de kruising met de Julianastraat. De plaat lag met de inscriptie naar beneden tussen andere grote brokken en stukken kalksteen. Een aantal had een profiel en bij sommige waren resten van gaten voor bevestiging te zien. Behalve de grote stenen zijn ook zware heipalen aangetoond.
Tijdens het uitgraven van de sleuf met een graafmachine is de plaat in twee stukken gebroken. De ene helft is spoorloos verdwenen, maar de andere helft is dus een van de Romeinse topvondsten in Alphen aan den Rijn.
De plaat is gemaakt van kalksteen. Dat komt in Nederland niet voor. Het gaat dan ook om steen uit Lotharingen die over de rivier de Rijn naar de delta is vervoerd. De plaat is 10 centimeter dik en was oorspronkelijk 58 centimeter hoog. Over de breedte is niets met zekerheid te zeggen.
Aan de hand van de overgebleven letters is een reconstructie gemaakt van de tekst zoals deze waarschijnlijk oorspronkelijk op de poort heeft gestaan. Hieronder de vertaling door opgravingsleider van castellum Albaniana J.K. Haalebos:
"Keizer L. Septimius Severus Pius Pertinax Augustus, Opperpriester, bekleed met de macht van een volkstribuun etc., Vader der Vaderlands heeft met hulp van gedetacheerde soldaten van het Eerste Legioen voor de Cohors III Praetoria de muur met de poorten die van ouderdom ineengestort was, vanaf de grond herbouwd onder het gouverneurschap van Venedius Rufus."
2022 is uitgeroepen tot het Limesjaar: Alphen, wereldstad aan de Limes. Met deze serie artikelen staan we stil bij het Romeinse verleden van Alphen aan den Rijn.
