ROMEINEN Kampdorp
Het Romeinse castellum Albaniana was een klein grensfort. Net als alle andere forten was ook het Alphense fort een magneet voor handelaren en ambachtslieden. Zij woonden in de vicus, het kampdorp. Daar woonden trouwens ook vrouwen en kinderen van de legionairs.
Uit verschillende opgravingen blijkt dat er aan alle kanten van het castellum een vicus lag, behalve aan de Rijnkant daar lag de kade voor schepen. Over het algemeen liggen bij alle castella burgernederzettingen langs een doorgaande Romeinse weg. Deze kampdorpen hebben een duidelijke relatie met het castellum, zij zijn afhankelijk van elkaar. Ook bestaan er familiebanden tussen de bewoners van het kampdorp en van het castellum.
Vaak gaat het om inheemse boerderijen op een smal lapje grond. Deze boerderijen zijn precies hetzelfde als die in de prehistorische Late IJzertijd. Een grote ruimte met lemen wanden, een rieten dak en in het midden een haard. Er zijn geen aparte ruimten en ook geen ramen. Een belangrijk verschil is dat deze woningen met de smalle kant naar de straat staan en dat daar ook de werkplaats of winkel is.
Typisch Romeinse woonhuizen zijn opgegraven in de stad Forum Hadriani, het huidige Voorburg. Hier was een Romeins bestuurscentrum. De woningen zijn van ambachtslieden met een werkplaats, horeca of winkel, een keuken, een woonruimte en op de bovenverdieping meer kamers.
Alles tussen deze twee uitersten is mogelijk als woning of werkplaats.
De Romeinse thermen buiten de zuidelijke poort was een stenen gebouw. Ten zuiden van dit badhuis zijn meer resten van stenen gebouwen gevonden. In deze omgeving waren gebouwen met gepleisterde wanden met muurschilderingen. Er is namelijk beschilderd pleisterwerk gevonden tussen Romeins puin aan de Molenvliet. Ergens tussen de stenen gebouwen stond de fontein, daar haalden de bewoners water.
Op de hoek van de Castellumstraat en de Paradijslaan zijn resten van houten goten gevonden, paalkuilen, waterputten en afvalputten. In de kuilen is Romeins materiaal gevonden. Daarbij kun je denken aan bijvoorbeeld potscherven.
In de Julianastraat zijn resten van twee grote houten gebouwen gevonden, beide ongeveer veertig meter lang. Omdat er ook veel scherven van amforen zijn opgegraven, is het aannemelijk dat het opslagloodsen waren. Grote amforen werden namelijk gebruikt voor vervoer van onder meer olijfolie, wijn of de Romeinse vissaus garum.
In de buurt is een bronzen spiegel gevonden. Een andere vondst is een beeldje van de godin Venus.
2022 is uitgeroepen tot het Limesjaar: Alphen, wereldstad aan de Limes. Met deze serie artikelen staan we stil bij het Romeinse verleden van Alphen aan den Rijn.