ROMEINEN Kippen
Wat hebben kippen nu met Romeinen te maken? Alles eigenlijk. Voordat de Romeinen in ons kikkerlandje verbleven, waren er hier geen kippen. Ook geen konijnen. En geen fazanten. De kip is inheems in Azië en kwam met de Romeinen naar het Europese noorden.
Volgens de Oud-Romeinse wet mocht een hen niet worden vetgemest en een haan niet worden geslacht en opgegeten. Dat vetmesten had te maken met een wetgever die niet van luxe voor het volk hield. En de haan diende als bevruchter van de kippen. Jammer dat er daar maar één van nodig was op een erf.
Natuurlijk hadden de Romeinse boeren hier al snel een oplossing voor gevonden. De kippen waren namelijk verdeeld in drie geslachten. Het vrouwtje was de hen. Het mannetje was de haan. En de derde soort was geboren als mannetje, maar met een gloeiend ijzer ontdaan van de onderdelen die dat bewijzen. Deze soort heette kapoen.
De kapoen werd van nature snel vet, net als een eunuch. Dat komt door de verstoring van de hormonen die normaal gesproken in de ballen van de mannetjes wordt gemaakt. Het mooie van de kapoen was uiteraard dat het geen vrouwtjeskip was en dus wel mocht worden vetgemest. En, niet onbelangrijk, de kapoen mocht in tegenstelling tot de haan wel degelijk worden geslacht.
Kippen waren geliefde erfdieren. De haan als wekker, hij kraaide immers bij het ochtendgloren. De hen als eierenleverancier en dat was ze zeker drie jaar. De kapoen was de kip die op tafel belandde.
Om de kapoen snel vet te mesten, werd deze met de hand gevoerd. Meelballetjes werden in water geweekt en daarna in de bek van de kapoen geduwd. Elke dag een beetje meer.
Een eenvoudig maal met een kapoen bereidt, is kip met knoflook en wijn. Maak een saus van knoflook, peperkorrels, wijn en vissaus. Stop een deel onder de huid van de kip en doe de rest in de buikholte. De kip netjes opbinden alvorens deze in de pan met deksel te leggen. Ongeveer drie kwartier in een oven van 180 graden en eureka: klaar is de kip!
(recept uit: Rond de tafel der Romeinen, Patrick Faas)
2022 is uitgeroepen tot het Limesjaar: Alphen, wereldstad aan de Limes. Met deze serie artikelen staan we stil bij het Romeinse verleden van Alphen aan den Rijn.
