ROMEINEN Rantsoenen
Het Romeinse leger zorgt normaal gesproken goed voor haar manschappen. Maar dat is niet altijd even gemakkelijk. De commandant moet voor voldoende rantsoenen zorgen en dat is zelfs in vredestijd een behoorlijke klus.
Legionairs eten normaal gesproken twee maaltijden per dag. Een ochtendmaaltijd en een avondmaaltijd. Die moeten ze zelf bereiden, want er is niet zoiets als een kantine of een grote gezamenlijke keuken. Dat geldt zowel voor castella als voor veldkampen.
Per contubernum, een groep van acht legionairs die een verblijf delen, worden de rantsoenen uitgedeeld. Deze bestaan over het algemeen uit graan, vlees, kaas, zure wijn, groenten en linzen. Dat voedsel als ‘grondstof’ wordt aangevoerd, betekent dat de legionairs zelf hun graan moeten malen, hun brood bakken en hun pap of soep moeten bereiden.
In een castellum zijn barakken met per barak ruimte voor tachtig manschappen plus officieren. De manschappen hebben per contubernum een verblijf dat bestaat uit een voorruimte voor opslag van uitrusting en wapens en een grotere woonruimte waar wordt geslapen, gegeten en gekookt.
Het koken gebeurt op een ingemetselde haard. Deze is in het oudste Alphense castellum in barakken D en E tegen de tussenwand van voor- en achterruimte geplaatst, maar in barak F is de haard vrijstaand.
Een Romeins castellum met haar ruim vijfhonderd legionairs trekt een zware wissel op de omgeving. Dat komt omdat de grensstreek, de Limes, veel dunner bevolkt is dan tegenwoordig. Daarnaast zijn er in de Cananefaatse kuststreek en in het Bataafse binnenland meer bewoners dan in de smalle corridor waar castellum Albaniana ligt.
Een deel van de rantsoenen voor het castellum wordt als belasting uit de omgeving gehaald of het wordt lokaal ingekocht. Dat geldt bijvoorbeeld voor rund- en varkensvlees. Graan wordt echter grotendeels ingevoerd, onder andere uit België en opgeslagen in het horreum, de graanopslag, in het castellum. Ook mediterraan voedsel, zoals druiven en vijgen vooral bestemd voor de officieren, wordt geïmporteerd.
2022 is uitgeroepen tot het Limesjaar: Alphen, wereldstad aan de Limes. Met deze serie artikelen staan we stil bij het Romeinse verleden van Alphen aan den Rijn.
