ROMEINEN Wachttorens
De Romeinse forten Albaniana en Nigrum Pullum waren geenszins de enige castella langs de Romeinse grens. Vanaf Nijmegen richting zee stonden enige tientallen forten langs de rivier. Tussen de verschillende forten waren wachttorens gebouwd.
De Romeinse wachttorens stonden niet voor niets tussen de forten. Zij hadden een functie. Wel meer dan een zelfs.
Aan de ene kant bewaakten de Romeinse soldaten in de wachttorens de Oude Rijn. Zij keken naar de overkant of alles bij de Friezen, het volk dat daar woonde, nog rustig was en over de rivier of er geen kapers onderweg waren. Langs de kust werden regelmatig kapers gesignaleerd en ook landinwaarts was voor hen best het een en ander te halen.
Aan de andere kant zorgden de wachttorens voor een vast punt aan de horizon voor de Romeinse schippers. Wachttorens stonden vaak op gevaarlijke plekken in de rivier. Bijvoorbeeld bij een bocht, bij een zijrivier, bij een doorwaadbare plaats of bij een plek die om een andere reden gevaarlijk voor de schepen kon zijn.
Niet ver ten noorden van castellum Albaniana, op de plek van het huidige Rijnplein, stond een wachttoren voor de bocht in de rivier. Bij het Oog van Koudekerk waren er nog twee.
De vroege wachttorens werden gebouwd van hout op een aarden basis. Late wachttorens konden ook in steen worden gebouwd. Het principe is altijd hetzelfde. Rond het fundament van aarde werd een dubbele verdediging aangebracht. Deze bestond uit een diepe greppel met een steile wand en een ondiepe greppel met gepunte palen.
De toren zelf had twee verdiepingen. De ingang werd bereikt met een ladder die omhoog getrokken kon worden. Rond de bovenste verdieping liep meestal een ommegang waar de soldaten op de uitkijk stonden.
Van de wachttorens is niet veel teruggevonden. Over het algemeen gaat het om de vier grote paalgaten en de greppels. Een wachttoren was ongeveer vijf bij vijf meter en soms zelfs dat niet. Dat is ook meteen de reden dat er veel minder wachttorens zijn gevonden en opgegraven dan op grond van de militaire regels mag worden verwacht.
2022 is uitgeroepen tot het Limesjaar: Alphen, wereldstad aan de Limes. Met deze serie artikelen staan we stil bij het Romeinse verleden van Alphen aan den Rijn.