Waan jezelf in de wereld van forensische archeologie in de Alphense bibliotheek
Woensdag is in Bibliotheek Rijn en Venen in het centrum van Alphen aan den Rijn de Cold Case-tentoonstelling van start gegaan. Een technische maar zeer interessante exhibitie.
 v2.gif)
Cold Case is een expositie die door heel Nederland reist. Elke gemeente kent wel haar duistere opgravingen uit de oudheid waarmee de inrichting gedaan wordt. Sinds woensdag is deze tentoonstelling in Alphen aan den Rijn te bewonderen. In de Alphense bieb vind je nu naast boeken ook botten, schedels en een compleet skelet. Deze zijn door de jaren heen in de gemeente opgegraven bij bijvoorbeeld een nieuwbouwproject in de Raadhuisstraat of bij de aanleg van de Koningin Maximábrug. Onderdeel van het programma zijn ook lezingen, workshops en zelfs een speurtocht.
Max in de hoofdrol
“Max is bij deze tentoonstelling de oudste. Hij is rond zijn 25e levensjaar om het leven gekomen in de IJzertijd, ongeveer 150 jaar voor Christus. Zijn schedel werd opgegraven bij de aanleg van de Maximábrug, vandaar dat hij de naam Max heeft gekregen. Hij is gevonden onder een oud wegdeel dat stamt uit de tijd vlak voor de komst van de Romeinen. Bodemonderzoeken hebben zelfs aangeduid dat zijn laatste rustplaats de oever van een beekje was en dat de weg daaroverheen is aangelegd”, vertelt projectleider Carola Nooijen van Bibliotheek Rijn en Venen.
“Aan de schedel van Max is te zien dat hij door een hoofdwond om het leven is gekomen. Door middel van de forensische analysen die zijn toegepast om meer over de herkomst van Max te weten te komen, hebben ze geleerd dat zijn dieet uit veelal vlees en zeevis bestond. Dit hebben ze gedaan met een isotopenonderzoek”, aldus Nooijen.
Bij een isotopenonderzoek wordt gekeken welke zuurstofisotopen door het lichaam worden opgenomen uit voedsel en vervolgens verwerkt worden in de botstructuur. Hierdoor hebben ze aan kunnen nemen dat Max door zijn zeevis-dieet uit Zuid-Holland kwam en relatief dicht bij de kust woonde tijdens de IJzertijd. Max had ook een bepaalde hoeveelheid isotopen in zijn botstructuur die wijzen op een rundvlees-rijk dieet. Aangenomen wordt dan ook dat hij een veeteler was, of familie daarvan.
Tekst loopt door onder de foto
Skeletten in de Raadhuisstraat
Na de zomer van 2017 werden vier bijna-complete skeletten gevonden die hun oorsprong vinden uit het rampjaar 1672. Waar eerst werd gedacht dat Alphen aan den Rijn hier weinig tot niets mee te maken had, veranderde dit bij deze vondsten. Wie bij de les ‘Vaderlandsche’ geschiedenis een beetje heeft opgelet weet dat Nederland toen in oorlog was met Engeland, Frankrijk en de bisdommen van Münster en Keulen.
We horen het je denken: de Fransen hebben Alphen aan den Rijn toch nooit bereikt? Ze waren immers nooit de Gouwe overgestoken. Of zit dat toch anders? Het opmerkelijke aan de opgraving in de Raadhuisstraat is dat deze plek nooit een begraafplaats was. Waarom werd er dan een skelet op de rug aangetroffen met gekruiste armen zoals bij een begrafenis? En, wie zijn deze mensen? Waar komen ze vandaan? Waarom liggen ze dan hier? Om hier antwoord op te krijgen zal je de tentoonstelling moeten gaan bezoeken, de laboratoriumjas aan moeten trekken en jezelf in de schoenen van een forensische analist verplaatsen.
Middeleeuwse opgraving bij de Adventskerk
De oudste opgraving die tentoon wordt gesteld dateert uit 1998. Dat was gedurende de herontwikkeling van het Alphense centrum, op de plek voor de Adventskerk. Deze opgravingen kwamen pas weer naar voren toen de tentoonstelling Cold Case: Alphen op de planning werd gezet.
Onderzoekers hebben daar een groot aantal graven gevonden die dateren uit de 11e á 12e eeuw. Alle graven werden gevonden met de resten in de west-oost oriëntatie, waarbij het hoofd steeds richting het westen lag. Niet alle skeletten werden gevonden in sarcofagen. In een aantal sarcofagen lagen meerdere skeletten. Althans, delen van meerdere skeletten. Het ging hier voornamelijk om schedels. Eén grafkist was gevuld met een volledig skelet, hierbij lag een los schedel aan het voeteneind. Maar wie waren die mensen dan? Waarom liggen zij daar en op die manier? Waarom zoveel enkele schedels? Dat kom je allemaal te weten in de tentoonstelling!
Speurtocht
Alle opgravingen hebben veel vragen met zich meegebracht. Inmiddels zijn op een hoop van deze vragen antwoorden gevonden. Rondom de expositie is daarom een speurtocht uitgestippeld. Leuk en leerzaam voor zowel jong als oud. Je kan zelf onderzoeken welke kleur ogen Max had, of de tentoongestelde schedels van mannen of vrouwen zijn en hoe je de herkomst van een schedel herkent. Daar bovenop wordt een echt skelet tentoongesteld op een tafel en vind je een hele vitrinekast vol met schedels. Een waar aanzicht.
De tentoonstelling is te bezoeken tot 11 mei. Twee dagen daarna begint gelijk de volgende expositie die aansluit op de Cold Case-tentoonstelling. Die gaat over het rampjaar 1672. Dit jaar is dat 350 jaar geleden.
Stadswandeling
Op zondag 27 februari organiseert Het Gilde Alphen aan den Rijn een stadswandeling die in het teken staat van Cold Case: Alphen. Aanmelden kan via de website gildealphenaandenrijn.nl.
