Allemaal Alphenaren: Maurice Berkhout
Maurice Berkhout (39). Geboren en getogen in Leiden. Werkte als verpleegkundige in de ziekenboeg van de Scheveningse gevangenis. Kwam via Justitie terecht in de drugsopvang. Verhuisde in 1999 van Leiderdorp naar Alphen aan den Rijn. Was bij Alphen Eagles coach van het American Flag Footballteam (jeugd van 8 tot 13 jaar). Werd in november 2012 met ‘zijn’ team Nederlands kampioen. Verschilde van mening met het bestuur van de Alphen Eagles die volgens hem meer prioriteit gaven aan de seniorteams. Wandelt veel met de wijkagent. Coacht politiemensen in communicatie en handelen bij psychiatrische incidenten. Maurice Berkhout, gepassioneerd mens die zich inzet voor een samenleving waar mensen de dialoog verkiezen boven de monoloog en elkaar met wederzijds respect behandelen.
„Passie is mijn kracht en mijn valkuil.” Ik laat de woorden op me inwerken en denk: „Goh het lijkt wel of ik bij een managementcursus ben beland.” Maar mijn vooroordeel smelt als sneeuw voor de zon als Maurice uitlegt dat hij direct en vol gaat voor de dingen die zijn interesse hebben, maar net zo direct en snel loslaat als de uitdaging is verdwenen. Een feest van herkenning. „In 1999 verhuisden we van Leiderdorp naar Alphen aan den Rijn. Vanwege mijn schoonmoeder.” Maurice wacht mijn reactie af. „Oh”, zeg ik voorzichtig verbaast reagerend op deze onverwachte ontboezeming. „Ja, ze paste op een en later op onze beide jongens dus was verhuizen naar Alphen het meest voor de hand liggend.” Opnieuw zijn afwachtende blik. „ Ja, dat is ook een mogelijkheid.” Goeie actie van de coach Berkhout, ik ben uit positie gespeeld.
Wielrennen is een van zijn hobby’s. „Ik ben huis-tuin en keuken wielrenner”, is zijn statuskwalificatie. „Tijdens een afdaling op de Mont Ventoux ben ik gevallen”, vervolgt hij zijn verhaal in dezelfde adem. „Gebroken sleutelbeen, ribben en klaplong frozen shoulder, fysiotherapie, je kent dat wel.” Bij de fysio zag hij een folder over American Football. Zijn jongens werden ook enthousiast voor het spelletje gingen bij Alphen Eagles Flag Football spelen. „Flag Football is non contact American Football. Ze dragen linten aan een riem om hun middel. Wie een lint van de riem van een tegenspeler trekt, ‘tackelt’ die tegenspeler. Flag footballplayers dragen geen helmen, want ze worden niet tegen de grond gewerkt. Het gaat vooral om de ontwikkeling van inzicht, snelheid en behendigheid. Eigenlijk ben ik geen goede coach, ik ben meer van het gedoe om de wedstrijd heen, de organisatie en coördinatie.” Iets te bescheiden, want het Flagteam van Alphen Eagels werd met op 11 november 2012 Nederlands kampioen. Een prestatie die volgens Maurice onvoldoende door het bestuur van de Alphen Eagels werd gewaardeerd.
Over de overeenkomsten tussen zijn werk in de psychiatrie en zijn periode als coach is hij kort en duidelijk. „Communicatie!” Bij ‘zijn’ Flagteam was communicatie tussen spelers, ouders, coach en bestuur het sleutelwoord. In de psychiatrie is communicatie tussen patiënten, behandelaren, familie, vrienden, kennissen, mantelzorgers, maar ook met de buurt van levensbelang. Samen met het team van kliniek Rijnaarde aan de Noorderkeerkring, werkten Maurice Berkhout en zijn collega Peter van Binsbergen in het project ‘Gastvrije Zorg’ succesvol aan terugdringen van separatie, het tijdelijk afzonderen van patiënten in gesloten ruimten om hen vanuit de waan terug te brengen in de werkelijkheid. „Er zijn meer manieren dan separatie
alleen om dat doel te bereiken.” Maurice Berkhout, Peter van Binsbergen een team van psychiatrisch deskundigen, de lokale clienten- en familieraad investeerden daar met succes in het denken en handelen van separatie. Zijn werk als coördinator van GGZ Kliniek Rijnaarde was al uitdagend, na invoering van veranderingen in de zorg en de participatiewetgeving werd het alleen maar nog uitdagender. Zorgverzekeraars stellen hogere kwaliteitseisen. Gemeentes, nu onder andere verantwoordelijk voor toekenning van budgetten, ook in de psychiatrische zorg, begroten zo scherp dat het de vraag is of de zorg op alle fronten nog wel voldoet aan de menselijke maat. „Voor de invoering van de veranderingen kenden we opvang, kort en langer durende zorg.” Zoals het Zegerkwartier een unieke woonvorm in Alphen voor mensen met een psychische ziekte die in de ‘normale’ maatschappij niet zouden kunnen overleven. Maurice neemt me mee in de veranderingen van de geestelijke gezondheidszorg na 1 januari 2015. Kliniek Rijnaarde werd HIC, een High Intensive Care, een verpleegunit waar mensen in een psychische crisis al dan niet gedwongen worden opgenomen. Na een verblijf van maximaal 28 dagen stromen ze, indien noodzakelijk, door naar Medium Care waar ze verder worden behandeld en begeleid om na maximaal 6 weken weer terug naar huis te gaan. Begeleid wonen betekent nu dat psychiatrische patiënten in hun thuisomgeving worden bezocht door wijkteams waarin alle disciplines in de zorgketen vertegenwoordigd zijn. Veranderingen die het werk in de psychiatrie wel uitdagender hebben gemaakt, maar de effectiviteit moet nog blijken. Of GGZ medewerkers hun werk ook leuker zijn gaan vinden, daar laat Maurice Berkhout zich niet over uit.
Dat de samenleving met de veranderingen, worstelt blijkt als Maurice vertelt dat hij politiemensen leert over effectieve samenwerking tussen GGZ medewerkers en politieagenten. Hoe benader je psychotische mensen het best? Hoe kun je het beste handelen om de controle over hun optreden te houden? „Hoe ik in dat circuit verzeilde? De wijkagent en ik hebben een gezamenlijke passie; wandelen.” Maurice vertelt van zijn wandelingen met wijkagent Bert Vitters. „Wist je dat politiemensen soms wel driekwart van hun tijd aan incidenten met psychisch verwarde mensen besteden?” Hij kreeg de gelegenheid om zijn kennis, vaardigheden en ervaring over te dragen aan politiemensen. „Voor hen is dat een minder bekend terrein. Zij zijn niet opgeleid in psychiatrie. Maar als ze bij een psychiatrisch incident worden geroepen, verwacht het publiek wel adequaat handelen.” Ook in de psychiatrie blijkt, net als bij American Flag football, de kunst van communicatie van onschatbare waarde. „Als wij in onze communicatie compassie tonen, elkaar met wederzijds respect behandelen en in dialoog met elkaar blijven creëren we kansen”, aldus Maurice Berkhout, een Alphenaar en gepassioneerd mens die zich inzet voor een samenleving waar mensen de dialoog verkiezen boven de monoloog en elkaar met wederzijds respect behandelen.
Dit is de tweede aflevering van een lange reeks interviews, waarmee Roelf Scholma ons kennis laat maken met "Allemaal Alphenaren". Mensen met een verhaal, mensen, die belangrijk zijn in onze samenleving, maar niet zo vaak (meer) in de schijnwerpers staan. U kunt als lezer meebeslissen met wie Roelf het gesprek aangaat en van wie u meer wilt weten. Geef uw reactie onder dit artikel en we gaan ons best doen, samen met u een prachtig en blijvend tijdsbeeld vast te leggen.
