Invoering woonplicht
In de raadsvergadering van 3 juni werd onder andere gesproken over het verzoek van de ChristenUnie-fractie aan burgemeester en wethouders om te onderzoeken of in Alphen een woonplicht kan worden ingevoerd voor kopers van (koop- en huur)woningen.
Met zo'n verplichting tot zelf bewonen door de koper kan worden tegengegaan dat zowel bestaande als nieuw gebouwde woningen in grote aantallen worden opgekocht door beleggers. Die woningen worden vervolgens tegen extreem hoge huurprijzen verhuurd en op die manier onttrokken aan het bestand sociale en middensegment woningen.
Aanvankelijk betrof deze massale onttrekking vooral bestaande panden in Amsterdam. Dit had tot gevolg dat veel Amsterdamse zoekers naar een betaalbare huur- of koopwoning uitweken naar omliggende gemeenten, waardoor ook daar de huur- en koopprijzen de pan uit rezen. In de afgelopen jaren is dit verschijnsel ook steeds meer in andere gemeenten opgetreden, zelfs buiten de Randstad. Zo ook in Alphen aan den Rijn.
De ChristenUnie-fractie had al op 29 oktober 2020 een verzoek (motie) klaar over 'Bouwen voor burgers - onderzoek woonplicht'. Daarin werd het college van B&W verzocht om:
- onderzoek te doen naar de mogelijkheden om een woonplicht in de gemeente Alphen aan den Rijn in te voeren. Daarbij zou nadrukkelijk gekeken moeten worden naar de mogelijkheden tot handhaving, het maximum aankoopbedrag en een redelijke termijn voor de woonplicht;
- de gemeenteraad hierover binnen drie maanden te informeren.
In de vergadering geeft het college aan positief tegenover deze motie te staan en de mogelijkheden te gaan onderzoeken voor het invoeren en handhaven van een woonplicht. De wethouder wees wel op een mogelijke complicatie ten aanzien van de bestaande woningvoorraad, maar is bereid de mogelijkheden zorgvuldig te onderzoeken. Met deze toezegging wordt de motie niet in stemming gebracht.
In de brief van 20 april 2021 aan de gemeenteraad gaven B&W aan dat de motie van de ChristenUnie-fractie, waarin om onderzoek wordt gevraagd naar de mogelijkheden van woonplicht, zal worden beantwoord in de toekomstige woonvisie en het bijbehorende woningbouwakkoord. B&W verdedigen dit uitstel met de opmerking dat nog niet duidelijk is wanneer de wijziging van de Huisvestingswet waartoe de Tweede Kamer in maart heeft besloten, van kracht zal worden, en met een beroep op de aanstaande start van het gemeentelijke traject om de woonvisie te actualiseren.
In de agenda voor de raadsvergadering voegen B&W hieraan toe dat zij in dat traject zullen onderzoeken welke instrumenten nodig zijn in de Alphense woningmarkt om starters en anderen beter te bedienen, en dat daarbij ook de mogelijkheid van een woonplicht zal worden bekeken.
De ChristenUnie-fractie toonde zich ontstemd over dit uitstel, dat vooral voor starters nadelige gevolgen heeft. Volgens de fractie is dit uitstel onnodig omdat een woonplicht in Alphen nu al kan worden ingevoerd voor nieuw te bouwen woningen; hiervoor hoeft niet te worden gewacht op wijziging van de wetgeving. In enkele grote steden is al een woonplicht ingevoerd, onder andere in Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht en Zwolle. De ChristenUnie-fractie heeft daarom in de raadsvergadering van 3 juni gevraagd haar motie voor wat betreft nieuwbouwwoningen op korte termijn te behandelen in de commissie (RED), in elk geval voor nieuwbouwwoningen. Daarmee komt een concrete maatregel op dit punt tenminste in zicht.
Dit voorstel is door de Raad met instemming begroet. De mogelijkheid van een woonplicht zal daarom nog vóór de zomer in commissieverband worden besproken.