ROMEINEN Pantser
De Romeinse soldaten hadden allemaal een pantser. De meesten droegen in de tijd van het Alphense castellum Albaniana een lorica segmentata, een pantser bestaand uit ijzeren platen. Een enkeling droeg een lorica hamata, een pantser bestaand uit ijzeren ringen.
De echte oude Romeinen, die uit de tijd van de Republiek, geloofden niet in pantsers van ijzeren ringen. Al snel na de kennismaking met woeste Keltische stammen veranderden zij van gedachte. De Kelten droegen een ringenpantser en dat was wel erg praktisch in de strijd. Vandaar dat het Romeinse leger de lorica hamata, het lange ringenpantser oftewel maliënkolder, ging dragen.
In tegenstelling tot het beeld uit films en stripverhalen droegen de Romeinen in de tijd van Julius Caesar dus geen platenpantser, maar een maliënkolder.
Pas aan het begin van de eerste eeuw van onze jaartelling kwam de lorica segmentata op. Een aantal eeuwen lang was het vooral dit pantser dat de Romeinse soldaten droegen. Het bestaat uit ijzeren platen die aan elkaar werden gemaakt met scharnieren en haken.
Een segmentata is veel sneller te maken dan een hamata. Een zeer praktisch voordeel. Ergens rond het jaar 300 raakte dit pantser in onbruik.
Behalve de ijzeren platen had een lorica segmentata ook bronzen onderdelen. De scharnieren, haken en het beslag waren van brons. Een segmentata woog ongeveer 9 kilo.
In het Alphense castellum zijn veel ijzeren en bronzen onderdelen van pantsers gevonden. Omdat het castellum tussen 41 en het einde van de derde eeuw werd bewoond, is het logisch dat vrijwel uitsluitend onderdelen van de segmentata zijn gevonden. De ijzeren en bronzen onderdelen van het pantser werden aangetroffen in de oever van de rivier. Het castellumterrein zelf werd, na vertrek van de Romeinen, nog eeuwenlang bewoond. Daarom is daar aanzienlijk minder aan ijzerwerk opgegraven.
De segmentata bedekte borst en rug en de bovenarmen. Voor en achterzijde zijn horizontaal platen, de schouders hebben verticale platen. Ondanks het massieve uiterlijk geeft de lorica segmentata een relatief grote bewegingsvrijheid en is ook snel aan en uit te trekken.
2022 is uitgeroepen tot het Limesjaar: Alphen, wereldstad aan de Limes. Met deze serie artikelen staan we stil bij het Romeinse verleden van Alphen aan den Rijn.
