MINERVA Oude Rijn
In het kader van Open Monumentendag: het grootste Alphense monument is de Romeinse Nedergermaanse Limes. Die is op het Alphense grondgebied 14 kilometer lang. Het is namelijk de Oude Rijn die door onze gemeente loopt.
De rivier Oude Rijn is natuurlijk niet zelf op een monumentenlijst geplaatst. De Nedergermaanse Limes die langs de rivier loopt wel. De Limes staat prominent op de Unesco Wereld Erfgoedlijst. Tussen de Taj Mahal, een paar Egyptische piramiden en de Chinese Muur. Ongeveer dan.
De Romeinse grens is vooral onder de grond goed bewaard gebleven. Steenbouw in de droge gebieden langs de Limes. Houtbouw in de natte gebieden langs de Limes. En je raad het al: midden in het latere veenweidegebied gaat het vaak om houten resten.
Terug naar de rivier. De Oude Rijn is in de Romeinse tijd het laatste stukje rivier in de Rijndelta tussen het achterland en de Noordzee. Langs ‘ons’ castellum Albaniana varen de Romeinen met galeien en grote transportschepen richting castellum Matilo in Leiden. Daar vlakbij is door de Romeinen een kanaal gegraven, dat van Corbulo. Het kanaal verbindt Rijn en Maas en biedt zo een veilige route richting oversteek naar Britannia.
De Oude Rijn is veel breder en veel dieper dan tegenwoordig. Dat is handig voor de grote schepen. Het is niet zo fijn voor de bewoners van Albaniana. Dat ligt namelijk pal aan de rivier waar nu het Stadshart Hoge Zijde is en er zijn regelmatig grote overstromingen.
Er is alleen een kade met een steiger waar de Romeinen wonen. Verder niet. De rivier is breed en machtig met snel stromend water gevoed door sneeuw en ijs uit de Alpen en door de vele veenriviertjes die afwateren in de Rijn. De rivier wordt ingesloten door enorme onbewoonbare hoogveengebieden.
Tijdens Open Monumentendag iets om in je achterhoofd te houden als je op je fiets van monument naar monument gaat en voor de brug staat te wachten. Dan heb je tijd genoeg om even een blik op de rivier te werpen en te bedenken dat het heel bijzonder is dat je naar ons grootste monument van allemaal staat te kijken.