ROMEINEN Boerderij
Toen de Romeinen zich langs de Rijn vestigden, woonden in de omgeving boeren. Op de hoge delen in het kweldergebied stonden hun boerderijen en zij bewerkten het land en hielden vee. Visserij en jacht waren minder belangrijk dan voorheen.
Als het over de Romeinen gaat, denk je snel aan Rome met grote fora, tempelcomplexen, paleizen voor de rijken en flats voor het plebs. Langs de Romeinse noordgrens in de delta van de machtige rivier de Rijn zag het er toch iets anders uit. Het bestuurscentrum Forum Hadriani, Romeins Voorburg, was de enige stad in de wijde omtrek.
Albaniana was een klein fort maar daarom niet minder echt Romeins. In het begin was het van hout, maar later hadden de gebouwen stenen muren en echte pannen op het dak. De verdedigingswerken en poorten waren behoorlijk imposant of je nu met een boot over de rivier arriveerde of dat je over de weg het castellum naderde.
Het badhuis buiten de muren deed niet onder voor dat van Heerlen, wellicht kleiner maar evengoed een echte thermen. En ook het kampdorp, de vicus, was net als elders. Er stonden pakhuizen langs de rivier en langs de wegen huizen voor de inwoners die aan het leger geld verdienden.
Het omringende kweldergebied was bebost. Op de open stukken grond verbouwden inheemse boeren hun gewassen. De boerderijen stonden op hoger gelegen gronden om droge voeten te houden.
De boerderij waren zoals alle boerderijen al eeuwen waren in de ijzertijd. Een rechthoekig bouwwerk van hout en leem met een zwaar overhangend rieten dak met een deur in de lange kant. In het midden van de boerderij was een grote vuurplaats waar ook werd gekookt. Aan de ene kant was de leefruimte van de mensen en de andere kant werd gebruikt als stal voor de dieren.
Een nederzetting bestond uit een groepje boerderijen. Vaak van verwanten en zeker van boeren die in de regio een stam vormden. De elite, de inheemse adel, had meer bezittingen dan de anderen en meer zeggenschap. Toch waren ook de adellijke families gewoon boeren.
In het kweldergebied was veeteelt belangrijker dan akkerbouw. Vee was beter bestand tegen het zompige landschap dan akkergewassen. Elke boerderij was zelfvoorzienend. Voedsel, kleding, gereedschap en wat er nog meer nodig was, het werd allemaal zelf gemaakt.
Toen de Romeinen eenmaal vaste voet langs de grensrivier hadden, werd op de boerderijen vrijwel zeker ook het een en ander ten behoeve van de legionairs geproduceerd. En andersom werden inheemse producten in de boerderijen langzaam vervangen door Romeinse import.
2022 is uitgeroepen tot het Limesjaar: Alphen, wereldstad aan de Limes. Met deze serie artikelen staan we stil bij het Romeinse verleden van Alphen aan den Rijn.
