ROMEINEN Vrachtschepen
De beroemde Schepen van Zwammerdam zijn de eerste transportschepen van dit type die teruggevonden zijn. De schepen lagen bijna tweeduizend jaar onder de grond. Met deze boten werd van alles over de rivier vervoerd: vracht en mensen.
De Oude Rijn was in de Romeinse tijd de hoofdstroom in de delta van deze grote en machtige rivier. Rivieren waren toen al heel lang belangrijk voor vervoer van mensen en vracht. Er voeren handelsschepen via een route van de Noordzee naar de Zwarte Zee. Er voeren ook handelsschepen over zee via een route van de Noordzee naar het westelijke Middellandse Zeegebied. De overslag van binnenschepen naar zeewaardige schepen was in Zeeland.
Schepen van het type Zwammerdam zijn na de eerste opgraving bij het dorp Zwammerdam ook elders langs de Rijn gevonden. Sterker nog: uit onderzoek blijkt dat deze transportschepen ergens in de delta zijn gemaakt. Het hout is namelijk niet ingevoerd, maar het gaat vooral om lokaal gekapte bomen. Er moet daarom minstens één scheepswerf zijn geweest. De locatie daarvan is vooralsnog niet bekend.
De schepen waren alle drie platbodems. Een ervan had zeker een zeil, van de andere is dat niet vastgesteld. De schepen konden worden geroeid en minstens een ervan zeilde dus over de rivier. Sturen gebeurde met een grote stuurriem met een totale lengte van een meter of vijf.
Elk fort langs de Rijn en Oude Rijn had een lange kade. Zo ook in Alphen aan den Rijn. Een traject van ongeveer 150 meter is goed onderzocht. Langs deze kade konden grote vrachtschepen aanmeren. De vracht werd opgeslagen in grote pakhuizen. Aan de zuidkant van het fort, langs de huidige Julianastraat, zijn twee grote pakhuizen gevonden.
Behalve vracht vervoerden grote schepen ook passagiers: de bemanning, reizigers en wellicht manschappen uit het Romeinse leger. Sommige vrachtschepen waren voorzien van een roef. Deze werd gebruikt als woonruimte met slaapplaatsen, opbergruimte en een kookplaats.
2022 is uitgeroepen tot het Limesjaar: Alphen, wereldstad aan de Limes. Met deze serie artikelen staan we stil bij het Romeinse verleden van Alphen aan den Rijn.