Systeem voor aanvragen Groene Bon is ‘zo lek als een mandje’
Een cadeaubon voor duurzaam wonen. Handig, zo denken veel Alphenaren. In de praktijk pakt het aanvragen van zo'n Groene Bon alleen niet voor alle inwoners goed uit. Inmiddels zijn er al meerdere Alphenaren die een Groene Bon hebben aangevraagd en vervolgens te horen krijgen dat op hun woonadres al zo’n bon is aangevraagd. De bewoners zelf weten alleen van niks.
Huurders van sociale huurwoningen, particuliere woningeigenaren en particuliere huurders van woningen in Alphen aan den Rijn met een WOZ-waarde tot € 250.000 (peiljaar 2020) kunnen een Groene Bon aanvragen. Deze Groene Bon heeft een waarde van € 70 en kan gebruikt worden om de woning tochtvrij, comfortabeler en energiezuiniger te maken. Voor huurders zijn 6.000 bonnen beschikbaar en voor woningeigenaren 3.500 bonnen. De regel is dat er maximaal één Groene Bon per woning aangevraagd kan worden. En dat is waar het mis gaat. Er zijn mensen die fraude plegen door een extra Groene Bon aan te vragen op een ander woonadres, zonder dat die bewoners daar weet van hebben.
Fraude met Groene Bon
Voor Lia de Kok was dit aanleiding om een bericht in de Facebookgroep Allemaal Alphenaren te delen. “Beste Bart”, begint ze. “Ik ben geen Bart, ik ken geen Bart en ik slaap niet naast een Bart. Toch heb jij via mijn huisadres een fraudegevoelige Groene Bon van de Gemeente Alphen aan den Rijn aangevraagd en naar een (hoogstwaarschijnlijk) fake e-mailadres laten sturen. Je wordt bedankt… en als je dit vaker hebt gedaan dan zul je er ongetwijfeld warmpjes bijzitten. Maar mocht ik weten wie je bent, dan grijp ik je bij kop en kont en stop je in de groene bak voor een enkeltje vuilstort.” En Lia is niet de enige inwoner bij wie dit heeft plaatsgevonden.
Dat blijkt ook uit navraag van Alphens.nl bij de gemeente. “De gemeente en de leverancier van de Groene Bon hebben aan het begin van de Groene Bon actie een melding ontvangen van mogelijke fraude met de Groene Bonnen”, laat een gemeentewoordvoerder weten. Daarop is een intern onderzoek gestart naar de aard en de omvang van de fraude. “Er is direct actie ondernomen om de fraude te stoppen, waarbij er Groene Bonnen zijn geblokkeerd. Vervolgens is er melding gedaan bij de politie om de betrokken fraudeur(s) aan te pakken. Wel is het zo dat een aantal van deze bonnen al besteed was, daar komen deze meldingen nu vandaan.”
Volgens de gemeente hebben veel inwoners zelf profijt van de Groene Bonnen en gaat het om een klein percentage waarbij sprake is van fraude. “Er zijn op dit moment al circa 6.500 woningen verduurzaamd met kleine energiebesparende maatregelen waarvan ruim 4.500 huurwoningen dankzij het Groene Bon systeem. Bij iets meer dan 2% van de verzilverde aanvragen zijn onregelmatigheden vastgesteld die mogelijk door fraude zijn veroorzaakt.”
Tekst loopt door onder de afbeelding
Geen waterdichte controle
Het mag dan misschien gaan om een klein percentage, maar voor de inwoners die met deze € 70 graag hun huis hadden willen verduurzamen is het vervelend. Hoe kan zoiets gebeuren? De gemeente laat weten dat er geen controle plaatsvindt om te kijken of het mailadres waarmee de Groene Bon is aangevraagd ook daadwerkelijk hoort bij de bewoner van het opgegeven woonadres. “Deze controle zit niet in het systeem”, geeft de gemeentewoordvoerder aan. “In verband met de privacy hebben we geen informatie over wie de bewoner is van het adres die de Groene Bon aanvraagt.”
Maar er wordt volgens de gemeente wel een andere controle toegepast. “Bij de daadwerkelijke aanvraag wordt de bij het telefoonnummer behorende naam geregistreerd om zo het rechtmatig gebruik van de gegevens te controleren. Bij een vermoeden van misbruik kunnen we dan de betrokken persoon aanspreken.” Dat dit geen waterdichte controle is blijkt wel uit de ervaring van Lia. “Het bedrijf zegt telefonisch contact gezocht te hebben met ‘Bart’ maar die neemt de telefoon niet op. Verrassend.”
Toegankelijkheid
Waarom de gemeente voor deze controle heeft gekozen, heeft te maken met de toegankelijkheid van het systeem. “De gemeente wil een systeem dat afdoende veilig is, maar wel makkelijk toegankelijk is voor alle inwoners die terecht gebruik maken van hun groene bon. We hebben gekozen voor een systeem dat gebruiksvriendelijk is voor inwoners die minder digitaalvaardig zijn en waarbij de beveiliging aangescherpt kon worden als hier misbruik van zou worden gemaakt”, legt de gemeentewoordvoerder uit.
Nadat er een vermoeden was van misbruik, is de beveiliging van het Groene Bon systeem opgeschaald. “Met een mobiele telefoon verificatie met sms code”, geeft de gemeentewoordvoeder aan. “Inwoners die daardoor moeite hebben met het aanvragen van de Groene Bon helpen we bij het aanvragen via de helpdesk van De Groene Bon.” De gemeente onderneemt nu wel verdere stappen. “We gaan de beveiliging nog verder opvoeren met een identiteitscontrole bij de kassa, als inwoners de Groene Bon inleveren. Samen met de leverancier van De Groene Bon blijft de gemeente zich inspannen om misbruik tot een minimum te beperken, het aanvragen van een Groene Bon eenvoudig te houden en eventuele fraudeurs aan te pakken. Het blijft echter een spanningsveld en fraude zal nooit helemaal uit te sluiten zijn bij een campagne van deze omvang.”
En voor de bewoners die nu geen Groene Bon aan kunnen vragen, hebben zij dan ‘gewoon pech’? “Als inwoners recht hebben op een groene bon, maar deze blijkt al aangevraagd te zijn op hun adres, dan dienen zij contact op te nemen met de helpdesk van De Groene Bon. Het contactformulier staat onderaan de meest gestelde vragen op de site www.groenebon.nl. Van elke melding die daar binnenkomt, wordt onderzocht of er reeds eerder en terecht subsidie is verstrekt. Als dat niet het geval is, dan wordt er alsnog een bon verstrekt aan de rechtmatige inwoner van dat adres.”
