De jeugd heeft de toekomst
Het Rijk heeft besloten enkele grote taken te verschuiven naar de gemeenten. Eén van deze taken is de jeugdzorg. Deze zogenaamde transitie moet in 2015 zijn beslag krijgen. Zoals met alle taken die Den Haag bij de gemeenten legt, gaat dat gepaard met een forse korting op het huidige budget. In Den Haag maken enkele partijen zich druk over de voortgang bij gemeenten; ze zijn bang dat het niet op tijd goed komt en dat de jeugd daar de dupe van wordt. In Alphen aan den Rijn zijn we goed op streek. Ik denk dat de transitie met bijbehorende korting op het budget kansen biedt om de zorg zo in te richten dat deze de komende tientallen jaren mee kan en het kaf van het koren te scheiden.
De centrale vraag is: hoe zorgen we dat een kind/jongere die hulp nodig heeft, de juiste hulp van goede kwaliteit op de juiste tijd en op de juiste plaats krijgt? Een jongere moet niet minder, maar ook niet meer hulp krijgen dan nodig is.
Het is dus belangrijk dat aan het begin van het traject er een goede 'diagnose' wordt gesteld. We lijken in een tijd te leven waarin elk kind perfect moet zijn. Waar vroeger het gemiddelde de norm was, is thans steeds meer het ideaalbeeld de norm. Wijkt een kind af van het ideaalbeeld, is men sneller geneigd daar hulp voor te zoeken. Gaat men rechtstreeks naar een specialist, bijvoorbeeld een Centrum voor Autisme, is de kans groot dat de diagnose autisme ook gesteld wordt. Vaak terecht, denk niet dat ik vind dat autisme of ADHD modeziekten zijn, maar soms ook niet, met alle gevolgen van dien. Het is daarom van belang dat er aan het begin van het traject iemand zit met voldoende generalistische kennis om een eerste 'diagnose' te stellen. Dat is in elk geval iemand zonder een tot één probleem beperkte blik en zonder belang bij een vervolgtraject. Deze moet zo zijn opgeleid dat er onderscheid gemaakt wordt tussen pluis en niet pluis. Wat valt binnen de grenzen van normaal, en waar valt het buiten deze grenzen en is aanvullende hulp nodig? Deze aanvullende hulp dient bij een meervoudig probleem door één persoon gecoördineerd te worden en dient snel beschikbaar te zijn. Dat laatste wordt ook makkelijker; de wachtlijsten zullen immers korter worden omdat bij zo'n opzet minder jongeren verwezen zullen worden. Zo krijgt iedereen de hulp die hij of zij nodig heeft en blijft het nog betaalbaar ook.
Een manier om problemen zo veel mogelijk te voorkómen, niet alleen wat betreft de jongeren, is gelegen in het wijkgericht werken, een door alle landelijke politieke partijen gedragen visie. Door een buurt of wijk goed in kaart te brengen is het mogelijk vroegtijdig bij te sturen of in te grijpen en problemen te voorkomen. In een recent rapport van de Raad voor de Volksgezondheid wordt gepleit voor zogenaamde wijkteams bestaande uit huisarts, wijkverpleegkundige en maatschappelijk werk, de oude hometeams. Deze moeten in een modern jasje worden gegoten. Niet eindeloos vergaderen, maar met name afspraken maken over de samenwerking, hoe je elkaar makkelijk kunt vinden bij problemen, hoe je andere disciplines, zoals de gemeente, de GGD, wijkagent, verloskundige, psycholoog op ad-hoc basis bij een bepaalde probleemsituatie kunt betrekken, welke acties op basis van wijk- of buurtscan ondernomen moeten worden. Ik pleit er overigens voor om bij deze teams ook het WMO-loket te betrekken. Zij beschikken immers over een uitgebreid scala aan ondersteuningsmogelijkheden. Een en ander zorgt overigens wel voor een toename aan de behoefte aan vierkante meters voor de eerste lijn. Mede door het verschuiven van taken van tweede naar eerste lijn ontstaat een grotere huisvestingsbehoefte in de huidige en toekomstige HOED-praktijken en gezondheidscentra die zich steeds meer tot brede nulde- en eerstelijns wijkcentra zullen ontwikkelen. Iets om rekening mee te houden in de structuurvisie die thans opgesteld wordt.
Tot volgende week.
