MINERVA Labels
Het lijkt wel alsof je nergens meer kunt komen of er is wel iemand met een label. Zo’n label is een soort van rode vlag: hier is iemand die iets mankeert en daar moeten we rekening mee houden.
Bekende labels zijn bijvoorbeeld autisme, adhd, depressie, hoogbegaafdheid, alcoholisme of een andere verslaving. De betekenis van zo’n label is de mate waarin je afwijkt van het gemiddelde. De levensgrote adder onder het gras is dat niemand gemiddeld is en dat iedereen dus in meer of mindere mate afwijkt van het gemiddelde.
Ik vraag me serieus af of we als maatschappij iets opschieten met die labelcultus. Wordt de maatschappij er beter van? Wordt een persoon er beter van? Voelt iemand zich beter met een label? Ik denk van niet.
Een label is absoluut nuttig als je dat beschouwt als een beetje meer of minder dan gemiddeld. Daar kun je dan zelf rekening mee houden. Maar dan moet je wel een behoorlijk eind van het gemiddelde afwijken. Als alcoholist is het niet slim om in de kroeg te gaan werken, zeg maar. Een als adhd-er aan de slag in een stiltecentrum lijkt me ook niet prettig.
Scholen melden al langer dat de klassen van tegenwoordig vol zitten met kinderen met labels waar rekening mee moet worden gehouden. Soms is dat terecht, maar even vaak is het een kwestie van iets meer opvoeding van huis uit. En, je kunt je afvragen of de manier waarop wij ons onderwijs hebben ingericht überhaupt wel bij kinderen past.
Labelen heeft ook te maken met medicalisering van de samenleving. Op z’n Hollands gezegd, heeft de farmaceutische industrie er belang bij om mensen te vinden die baat hebben bij hun pilletje. Daarnaast is misbruik van het diagnostisch systeem (DSM) uit de psychiatrie ook een bekende boosdoener. Dat beide zo gemakkelijk worden misbruikt, heeft vooral te maken met het idee dat iedereen normaal moet zijn en dat iedereen maakbaar is.
Verrassing!
Mensen zijn nooit gemiddeld. Mensen zijn nooit normaal. Mensen zijn niet maakbaar. Mensen maken dingen mee. Iemand is ziek, iemand is z’n baan kwijt, iemand gaat dood.
Mensen zijn druk. Mensen zijn eenzelvig. Mensen zijn chaotisch. Mensen zijn pijnlijk eerlijk. Mensen zijn allemaal anders. Daar is niets mis mee. Maar plak er nou niet meteen een label op alsof er iets mis is als iemand op een of andere manier flink afwijkt van de gemiddelde normaal.
Als we met z'n allen een inclusieve samenleving willen dan moeten we leren omgaan met iedereen. Juist als je stiekem denkt dat er wel een label op iemand past.
