Waar is de dader?
Ja, ik zal het maar toegeven. Ook ik lees de Telegraaf. Daarmee doorbreek ik waarschijnlijk de mythe dat notarissen alleen het NRC, de Volkskrant, AD of het Financieel Dagblad lezen. Niet alleen uit mijn praktijk, maar ook uit de bladen, haal ik mijn inspiratie. Dus ook uit de Telegraaf.
Zo stond er afgelopen zaterdag een groot artikel in de Telegraaf dat een erfgenaam wel erg lang op zijn geld moest wachten. Wat bleek, hij was erfgenaam tezamen met honderd anderen in een nalatenschap van een ver familielid, van wie hij waarschijnlijk tot aan het moment dat hij van de notaris de brief kreeg dat hij mede-erfgenaam was, het bestaan niet wist. Nee, de notaris schoot maar niet op en daarmee was hij de ‘dader’ van wie hij als erfgenaam het slachtoffer was.
In dit geval was het lange wachten mede het gevolg van wel meer dan 100 erfgenamen die niet alleen moesten worden opgespeurd, maar ook moesten worden aangeschreven, en die allemaal stuk voor stuk moesten meewerken aan de afwikkeling. Dat moet toch niet zo moeilijk zijn zult u denken. Schrijf een Nederlander aan dat hij (zomaar) iets krijgt, nou die reageert wel, vonden zij bij de Telegraaf ook. In ieder geval een boeiend artikel, maar het blonk niet uit van hoogstaande onderzoeksjournalistiek.
De werkelijkheid blijkt echter namelijk weerbarstiger. Sommige erfgenamen zijn (vooralsnog) spoorloos, reageren niet of weigeren zelfs mede te werken. Moet toch ook geen probleem zijn zou je denken. Als de meerderheid maar meewerkt moet het toch kunnen. Nee! Meerderheid van stemmen geldt in het erfrecht niet. Indien ook maar één erfgenaam weigert mee te werken is dat een probleem.
Zo komt het ook nog wel eens voor dat bijvoorbeeld een kind dat zich altijd ondergeschoven voelde en al jaren niet meer thuis kwam, zijn of haar gram probeert te halen bij de afwikkeling van de nalatenschap van de ouders. Onder het mom van “jullie hebben mij nooit zien staan?… Nu zul je het weten ook!” Of wat denkt u van de Nederlanders die met hun hele hebben en houwen maar zonder verhuisbericht zijn geëmigreerd naar Brazilië, de Verenigde Staten of Canada.
Problemen bij de afwikkeling van nalatenschappen komen steeds vaker voor! Lossere familiebanden en grotere financiële belangen brengen niet altijd het beste in mensen naar boven. Zo kan het bij ruzie of te verwachten ruzie binnen de familie misschien handig zijn de op voorhand lastig geachte erfgenaam te onterven. Een andere oplossing kan zijn, iemand als afwikkelingsbewindvoerder en executeur te benoemen. Maar ja, die moet wel willen en bereid zijn zich in een wespennest te steken. Een andere oplossing is om eventueel de gezamenlijke erfgenamen als zodanig te benoemen en vast te leggen dat bij onenigheid over de afwikkeling wel een meerderheid van stemmen de oplossing biedt.
Zijn er geen kinderen en/of kleinkinderen, dan is het sowieso verstandig om eens na te denken wie nou echt moet erven. Daarmee wordt dan weer voorkomen dat een speurtocht op touw moet worden gezet om in de binnenlanden van een ver land erfgenamen op te sporen.
In het geval uit de Telegraaf was er echter niets geregeld. Jammer. De oplossingen liggen vaak voor de hand en een goed testament had uitkomst geboden. In mijn ogen was de notaris misschien medeplichtig aan de trage afwikkeling maar de echte dader, ja inderdaad, die lag op het kerkhof!
